Αργυρώ Δ.Στασίνη
Πρόεδρος της Ναυτιλιακής Ασφαλιστικής Λέσχης
«Maritime Insurance Club»
Όλοι πλέον γνωρίζουμε τί είναι ο κορονοϊός, που έτσι γρήγορα και απρόσμενα μπήκε στη ζωή μας και την άλλαξε άρδην. Έχουμε δεί, έχουμε ακούσει και διαβάσει για τον υψηλό βαθμό μεταδοτικότητάς του, τα μέτρα πρόληψης και το οδυνηρό οικονομικό αντίκτυπο που έχει, και θα έχει, στις κοινωνίες μας. Έχουν γραφτεί άπειρα άρθρα μεν για την συμβολή ιατρών και νοσηλευτών σε αυτή τη παγκόσμια κρίση, και δικαιολογημένα, ελάχιστα δε, για τους ναυτικούς και τα στελέχη των εταιριών. Ο ναυτιλιακός κλάδος διαδραματίζει γενικά ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην προσφορά αγαθών- ιδιαίτερα φαρμάκων, ιατρικών συσκευών, τροφίμων κ.λ.π. ειδικότερα όμως αυτή τη περίοδο που διανύουμε.
Σήμερα, οι ναυτικοί ανά τον κόσμο, έχουν έρθει αντιμέτωποι με πολύ σοβαρά προβλήματα και επιπτώσεις. Κατ’ αρχήν αυτή τη στιγμή έχουμε ένα εργατικό δυναμικό δύο ταχυτήτων. Έχουμε τους ναυτικούς οι οποίοι ξεμπάρκαραν γρήγορα και έχασαν από πολύ νωρίς τις δουλειές τους εξαιτίας των περιορισμών των θαλάσσιων μεταφορών και του γενικευμένου lockdown μετέπειτα από τη μία, και από την άλλη, όλους εκείνους που έχουν «εγκλωβιστεί» εν πλώ, για χρονικό διάστημα πολύ μεγαλύτερο του προκαθορισμένου. Και στις δύο περιπτώσεις, οι συνέπειες είναι μεγάλες, είναι οικονομικές αλλά και ψυχολογικές-ειδικά στην δεύτερη περίπτωση. Όλοι οι ναυτικοί γνωρίζουν ότι υπάρχει ένας άγραφος κανόνας που λέει ότι «όταν κάποιος θέλει να φύγει από το πλοίο, πρέπει να φεύγει.» Είναι ηθικά απαραίτητο να τηρούνται τα προκαθορισμένα χρονοδιαγράμματα, όσον αφορά την παραμονή στην θάλασσα, και αυτό διότι όταν εντείνεται η κόπωση των ναυτικών, δημιουργούνται αρνητικές αλυσιδωτές αντιδράσεις. Ανασταλτικό παράγοντα αποτελεί το υψηλό κόστος, για τις εταιρίες, αντικατάστασης των πληρωμάτων αυτή τη στιγμή, μέσα σε αυτό το ασταθές κλίμα, δεδομένου ότι πρέπει να προβλεφθούν επιπρόσθετα κόστη μεταφοράς, διαμονής και σίτισης των ατόμων που επαναπατρίζονται.
Άλλο ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όσοι ακόμα είναι εν πλώ, είναι ότι στερούνται την απαραίτητη ιατρική περίθαλψη, που δεν σχετίζεται με τον covid-19, εξαιτίας εθνικών ή τοπικών περιορισμών και απαγορεύσεων, που σχετίζονται με τον covid-19. Καθώς γίνονται παγκόσμιες προσπάθειες και εφαρμόζονται ποικίλα μέτρα για τη μείωση της εξάπλωσης του Covid-19 και για να διασφαλιστεί ότι υπάρχει επαρκής ιατρική περίθαλψη για τους πολίτες του κάθε κράτους ξεχωριστά, οι ναυτικοί συχνά παραμελούνται, παρά τον κρίσιμο ρόλο τους. Πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους ότι το ναυτικό επάγγελμα καθορίζει τη διασφάλιση της μεταφοράς των απαραίτητων αγαθών, συμπεριλαμβανομένων του ιατρικού εξοπλισμού και των φαρμάκων. Οι κυβερνήσεις λοιπόν, δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούν σαν πρόσχημα τον κορονοϊό και να αρνούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα των ναυτικών, όπως κατοχυρώνονται από την διεθνή και εθνική νομοθεσία.
Επίσης, δυστοκία αντιμετωπίζουν οι ναυτικοί σε ότι αφορά την ανανέωση των πιστοποιήσεών τους και την αναβάθμιση των διπλωμάτων τους. Κάποιες σημαίες έδωσαν μεν ολιγόμηνη παράταση της ισχύος των υφιστάμενων διπλωμάτων, οι εκδόσεις νέων όμως έχουν «παγώσει» εδώ και μήνες. Ακόμη, ναυτικοί που έχουν συμπληρώσει την απαιτούμενη από την STCW θαλάσσια υπηρεσία, αδυνατούν να αναβαθμίσουν το δίπλωμά τους.
Άλλο ένα στοιχείο που καθιστά τον ναυτικό κλάδο περισσότερο ευάλωτο απέναντι στον κορονοϊό, είναι η μεγαλύτερη έκθεση στον κίνδυνο, λόγω της φύσης της εργασίας. Ένα πλοίο διέρχεται από πολλά λιμάνια, πολλές χώρες, όπου καθεμία από αυτές τηρεί διαφορετικά μέτρα, άλλοτε επαρκή και άλλοτε όχι. Επίσης, ας μην ξεχνάμε ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν εργάζονται υπό συνθήκες νοσοκομειακής αποστείρωσης, διότι αυτό δεν είναι εφικτό και πρακτικά εφαρμόσιμο.
Όλα τα παραπάνω, συνθέτουν ένα νέο, δυναμικό σκηνικό το οποίο επιφυλάσσει πολλές εξελίξεις στο μέλλον. Θα έρθουμε σε επαφή με νέες πραγματικότητες. Θα δούμε διαφοροποιήσεις στις διαδικασίες πιστοποιήσεων των ναυτικών. Ήδη τα νηολόγια της Λιβερίας και του Παναμά, που αποτελούν τα μεγαλύτερα σε όρους αριθμού πλοίων, συντάσσονται με τις εγκυκλίους του IMO περί αλλαγής των πληρωμάτων, υποσχόμενα το καλύτερο δυνατό έτσι ώστε όλοι οι ναυτικοί να έχουν τα απαραίτητα έγγραφα για την επιβίβασή τους στα πλοία. Θα δούμε επιθεωρήσεις πλοίων να γίνονται απομακρυσμένα, παράλληλα με την ταχύτατη ανάπτυξη του e-learning και, εικάζω, ότι πολύ σύντομα θα δημιουργηθούν νέες ειδικότητες υγειονομικού ενδιαφέροντος, καθώς και ότι έχει σχέση με την σωματική και ψυχική ευεξία των ναυτικών.
Ακόμα και αν όλα αυτή τη στιγμή δείχνουν ζοφερά για το μέλλον, κρατάμε την αισιοδοξία και προσβλέπουμε στις θετικές αλλαγές που θα ανακουφίσουν αυτόν τον τόσο σημαντικό κρίκο της οικονομικής αλυσίδας, που δεν είναι άλλος από την ναυτιλία.
