Γράφει ο Νίκος Μαυρίκος | Πρόεδρος Π.Σ.Ε.Π.Ε.
Ένα δίμηνο αγωνίας έλαβε τέλος στις 02/04/25, με τον Αμερικανό πρόεδρο να κάνει πράξη τις απειλές βάζοντας σε τροχιά έναν επιζήμιο γενικευμένο εμπορικό πόλεμο, προκαλώντας κλυδωνισμούς στο παγκόσμιο εμπόριο, τη βιομηχανία και γενικότερα στην παγκόσμια οικονομία με άμεσο αντίκτυπο την ανακατανομή των αγορών και την μεγάλη αναστάτωση στις εφοδιαστικές αλυσίδες πάρα πολλών τομέων της βιομηχανίας και του εμπορίου.
Το ύψος των νέων δασμολογικών επιβαρύνσεων που ανακοίνωσε ο Αμερικανός Πρόεδρος και το γεγονός ότι αφορούν ολόκληρο τον πλανήτη, καθώς και πολύ πιθανά αντίμετρα από την Ε.Ε., σηματοδοτούν μία ολότελα νέα εποχή αστάθειας για την παγκόσμια εμπορική δραστηριότητα και συρρίκνωσης για την κατανάλωση.
Πιο συγκεκριμένα τι αντίκτυπο θα έχουν οι δασμοί; Μια πρώτη εκτίμηση του φάσματος των επιπτώσεων όσον αφορά τα αγαθά:
- Θεωρείται πολύ πιθανή η αύξηση του κόστους των περισσότερων προϊόντων για τους καταναλωτές.
- Οι επιχειρήσεις θα αναζητήσουν τρόπους για να αντισταθμίσουν την αύξηση του κόστους, είτε αλλάζοντας προμηθευτές, είτε πιέζοντας τους εμπορικούς τους εταίρους να μοιραστούν το βάρος, και παράλληλα αυξάνοντας τις τιμές για τους Αμερικανούς καταναλωτές.
- Επίσης, δεν μπορούν να αποκλειστούν ελλείψεις σε διάφορα προϊόντα στην περίπτωση που ορισμένες επιχειρήσεις κρίνουν ασύμφορη την εξαγωγή τους στις ΗΠΑ.
Μελέτες εμπειρογνωμόνων αναφέρουν ότι για κάθε 10 ποσοστιαίες μονάδες δασμών η παγκόσμια παραγωγή θα μειωθεί 0,3%, ο παγκόσμιος πληθωρισμός θα αυξηθεί 0,4% και γενικότερα το βαρύ τίμημα στην παγκόσμια οικονομία θα ξεπεράσει τα 1,4 τρις $.
Η άμεση έκθεση της ελληνικής οικονομίας στην αμερικανική αγορά (4,8% των συνολικών εξαγωγών μας ) είναι σχετικά μικρή, αφού το 57% των ελληνικών εξαγωγών κατευθύνεται στην ΕΕ.
Οι ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ κυμαίνονται στο 1% του ΑΕΠ ή περίπου 2,5 δισ. €, παρουσιάζοντας ένα εμπορικό πλεόνασμα 400 εκατ. € περίπου.
Οπότε οι άμεσες επιδράσεις στο ελληνικό εξαγωγικό εμπόριο αναμένεται να είναι περιορισμένες, αφενός λόγω του σχετικά μικρού μεριδίου και αφετέρου λόγω της δομής των εξαγωγών που αφορούν κυρίως βασικά αγαθά, πρώτες ύλες και προϊόντα χαμηλού βαθμού μεταποίησης.
Όμως ,πιο σημαντικές είναι οι έμμεσες επιδράσεις, καθώς κορυφαίοι εξαγωγικοί προορισμοί της Ελλάδας, όπως η Ιταλία και η Γερμανία, έχουν σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα προς τις ΗΠΑ και μια επιβράδυνση του παγκοσμίου εμπορίου θα επηρεάσει και την χώρα μας . Οι ελληνικές εξαγωγές ενδιάμεσων προϊόντων προς την ΕΕ-27, τα οποία χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τελικών προϊόντων που εξάγονται από την ΕΕ-27 προς τις ΗΠΑ, θα επηρεαστούν αρνητικά από τη νέα δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ.
Πολύ δε περισσότερο ο πραγματικός κίνδυνος θα προέλθει από την κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας τόσο από τα έσοδα από τον τουρισμό όσο και από τις εξαγωγές μας προς την Ε.Ε. αφού θα υπάρξει μείωση της αγοραστικής δύναμης των Ευρωπαίων.
Επιπρόσθετα, αναταράξεις στη ναυτιλιακή βιομηχανία (η τελική απόφαση αναμένεται να ληφθεί μέχρι τα μέσα Μαΐου) θα επιφέρει, εάν επιβληθούν τα πολύ υψηλά τέλη στα κινεζικής κατασκευής πλοία που θα προσεγγίζουν σε Αμερικανικά λιμάνια. Αυτό θα αποτελέσει σημαντική δυσμενή εξέλιξη τόσο για τα μεταφερόμενα εμπορεύματα με αυτά τα πλοία , καθώς ο δασμός επιβάλλεται στο σύνολο (κόστος + ναύλος + επιβαρύνσεις αξία CIF) δηλαδή η προσθετή επιβάρυνση θα συνυπολογίζεται και αυτή στη αξία επιβολής του αυξημένου δασμού , όσο και για την χώρα μας αν αναλογιστεί κανείς ότι από το 2000 οι Έλληνες εφοπλιστές έχουν αγοράσει ή παραγγείλει περισσότερα από 1.500 πλοία από κινεζικές ναυπηγικές εταιρείες, συνολικής αξίας άνω των 70 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μόνο πέρυσι, οι Έλληνες εφοπλιστές παρήγγειλαν 162 νέα πλοία από την Κίνα, που αντιστοιχούν περίπου στο 61% των συνολικών τους παραγγελιών νέων πλοίων για το έτος.
Ο ελληνόκτητος εμπορικός στόλος μεταφέρει φορτία μεταξύ τρίτων χωρών σε ποσοστό άνω του 98% της μεταφορικής του ικανότητας, αποτελώντας έτσι τον μεγαλύτερο διασυνοριακό μεταφορέα παγκοσμίως.
Ο ελληνόκτητος στόλος διαθέτει συνολικά 4.709 εμπορικά πλοία άνω των 1.000 κόρων,. Η κατανομή αυτών των πλοίων περιλαμβάνει 2.272 bulk carriers, 1.450 δεξαμενόπλοια, 430 containerships, 252 υγραεριοφόρα και τα υπόλοιπα διαφόρων τύπων.
Η αξία αυτού του στόλου υπολογίζεται στα 152,7 δισεκατομμύρια δολάρια, με τον στόλο των δεξαμενόπλοιων να κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο στην αξία, αγγίζοντας τα 61 δισεκατομμύρια δολάρια.
Έτσι η Ελλάδα παραμένει η κορυφαία ναυτιλιακή χώρα στον κόσμο καθώς οι Έλληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν σήμερα περίπου το 21% του παγκόσμιου στόλου, σε όρους χωρητικότητας (dwt).
Η συνολική χωρητικότητα του ελληνόκτητου στόλου έχει αυξηθεί κατά 45,8% σε σύγκριση με το 2014, ενώ ακόμη και κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, δηλαδή από το 2019, η χωρητικότητα αυξήθηκε κατά 7,4%2.
Ήδη παρουσιάζονται δισταγμοί στις χρονοναυλώσεις για μεγάλη περίοδο των πλοίων που είναι κατασκευασμένα στην Κίνα, αν δεν ξεκαθαρίσει πρώτα το τοπίο με τα τέλη που θέλουν να επιβάλουν οι ΗΠΑ.
Δεύτερο ζήτημα που αντιμετωπίζει ο κλάδος της ναυτιλίας είναι οι τιμές στη second hand αγορά. Ναυλομεσιτικές πηγές επισημαίνουν ότι έχουν παρουσιαστεί περιπτώσεις όπου κατά τη διαπραγμάτευση πώλησης ενός πλοίου ναυπήγησης στην Ιαπωνία ή τη Ν. Κορέα ο πωλητής ανεβάζει την τιμή του πλοίου, λόγω των υπό διαβούλευση τελών.
Σε ό,τι αφορά την αυτοκινητοβιομηχανία, ο πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε την επιβολή δασμών 25% σε όλα τα εισαγόμενα αυτοκίνητα και ανταλλακτικά.
Το 2024 οι ΗΠΑ εισήγαγαν επιβατικά αυτοκίνητα αξίας 220 δισ. δολαρίων και είδη αυτοκινήτου αξίας 474 δισ. δολαρίων. Οι μεγαλύτεροι προμηθευτές ήταν το Μεξικό, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, ο Καναδάς και η Γερμανία.
Η μεγάλη μείωση στις εξαγωγές των γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών, θα επιτείνει την κρίση που αντιμετωπίζει ο κλάδος και θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία, καθώς δασμοί ύψους 25% αυξάνουν τις τιμές των νέων αυτοκινήτων κατά 4.000 δολάρια (3.683 ευρώ).
Από την άλλη ένα ασθενέστερο ευρώ καθιστά μεν τις εξαγωγές των ευρωπαϊκών προϊόντων πιο ελκυστικές ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων όμως αν η πτώση είναι υπερβολική τότε θα μπορούσε να πυροδοτήσει πληθωριστικούς κινδύνους καθότι ανεβάζει το κόστος εισαγόμενων αγαθών. Δεδομένου ότι η Ευρώπη εισάγει την ενέργεια της έχοντας πλέον χάσει το φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο ένα πολύ εξασθενημένο ευρώ θα καθιστούσε πολύ πιο ακριβή LNG την αγορά από τις ΗΠΑ.
Από όσα περιγράφονται καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως σε κάθε περίπτωση έρχεται στο προσκήνιο με χαρακτήρα κατεπείγοντος η ανάγκη στήριξης των εξαγωγικών εμπορικών επιχειρήσεων.
Η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να λάβει άμεση δέσμη στοχευμένων ενεργειών, καθώς η χώρα μας έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά σε σχέση με τ’ άλλα κράτη μέλη ώστε να στηριχθούν οι εξαγωγικές επιχειρήσεις.
