Η Ναυτιλιακή συνδρομητική εφημερίδα Maritime Economies αφουγκραζόμενη την αλματώδη άνοδο των γυναικών σε ηγετικές θέσεις στο Ελληνικό επιχειρηματικό γίγνεσθαι, παρουσιάζει ειδικό αφιέρωμα στο φύλλο της 19/2/2020 με θέμα: «Women of Influence» (μετά και την πολύ μεγάλη επιτυχία που είχε το συγκεκριμένο αφιέρωμα που κάναμε στις 21/02/2018 και 20/02/2019), στο οποίο δίνονται προς απάντηση οι ερωτήσεις που ακολουθούν:
1. Πιστεύετε ότι στην εποχή μας οι γυναίκες μπορούν να ηγηθούν και σε επιχειρήσεις που ηγούνται μόνο άνδρες;
2. Ποιά είναι τα βήματα που πρέπει να γίνουν, ώστε να αντιμετωπίσουμε το μεταβαλλόμενο ραγδαία επιχειρηματικό περιβάλλον;
3. Η εξωστρέφεια μπορεί να βοηθήσει στην ανταγωνιστικότητα μιας επιχείρησης;
4. Ποια η θέση της γυναίκας στην σύγχρονη κοινωνία;
Chrysoula Vasiliki Patrikiou
CEO & Founder
1. Όταν ο James Brown και η σύντροφος του Betty Jean Newsome συνέθεσαν το τραγούδι με τον τίτλο «This is a man‘s world» το οποίο μοναδικά ερμήνευσε ο πρώτος, κανείς από όσους το άκουγαν πρώτη φορά δεν θα περίμενε ότι το μήνυμα τελικά που ήθελε να εκφράσει δεν ήταν τόσο φαλλοκρατικό όσο ο τίτλος. Οι στίχοι υμνούν με σεβασμό την γυναίκα και εκφράζουν μια αποδοχή: ο κόσμος του άνδρα δεν θα είχε κανένα ενδιαφέρον και καμιά αξία χωρίς την ύπαρξη της γυναίκας. Προσωπικά, εκτιμώ ότι ζούμε όντως σε ένα κόσμο που κυριαρχεί ο άνδρας. Και γιατί όχι; Είναι στη φύση του, και η αποδοχή της φύσης και των μοναδικών χαρακτηριστικών των δύο φύλων φέρνει και την ισορροπία σε μια ετερόφυλη υγιής σχέση που εξελίσσεται σε οποιοδήποτε περιβάλλον.
Η ηγεσία, όμως, ως όρος δεν περιγράφει φύλο, τίτλο, θέση σε μια επιχείρηση ή κλάδο. Είναι μία ανθρώπινη ικανότητα, μια στάση ζωής, μια προσωπική επιλογή ευθύνης και δέσμευσης απέναντι στους ανθρώπους και στην κοινωνία. Επιπλέον, αν θέλαμε να επισημάνουμε ένα κοινό χαρακτηριστικό των ανθρώπων που ηγήθηκαν παγκοσμίως, που άλλαξαν τον κόσμο με χαρισματικό τρόπο, αυτό σίγουρα δεν θα ήταν το φύλο τους.
Εκτιμώ, λοιπόν, πως το ζήτημα που θα πρέπει να μας αφορά δεν έγκειται στο να αξιολογήσουμε τη δυνατότητα μίας γυναίκας να ηγηθεί σε συγκεκριμένες θέσεις και επιχειρήσεις. Αφορά αποκλειστικά στην αξιολόγηση και επιλογή ανθρώπων ικανών, με δυναμική και κριτική σκέψη, ταπεινό πνεύμα και (αυτο)πειθαρχία, που διαθέτουν ανεπτυγμένες προσωπικές δεξιότητες ώστε να αλληλεπιδρούν θετικά με συνεργάτες και συνανθρώπους, να επικοινωνούν αποτελεσματικά, να εμπνέουν και να κινητοποιούν, να χειρίζονται και να αναθέτουν ευθύνες και να έχουν την ευελιξία να διαχειριστούν προβλήματα σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο εργασιακό ή ευρύτερο περιβάλλον. Σαφέστατα υπάρχουν συγκεκριμένοι κλάδοι που απαιτούν συγκεκριμένα προσόντα, δεξιότητες και ικανότητες, εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία. Συνεπώς, ένας άνθρωπος -είτε άντρας είτε γυναίκα- που πληροί τις προϋποθέσεις και καλείται να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του αντίστοιχου κλάδου πιστεύω πως μπορεί να ηγηθεί.
Οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις που διαμορφώνουν και την επαγγελματική τους ταυτότητα. Καμία από αυτές τις προσεγγίσεις δεν είναι σωστή ή λανθασμένη, απλά είναι διαφορετικές και το διαφορετικό είναι καλό! Ειδικά στον τομέα των επιχειρήσεων, το διαφορετικό οδηγεί σε εναλλακτικές οπτικές, επιτυχημένες στρατηγικές, ευέλικτα μοντέλα διοίκησης και στυλ ηγεσίας που συνθέτουν μια ευφυής επιχείρηση που καινοτομεί και διαφοροποιείται στην αγορά.
2. Υπάρχει μια αγγλική ρήση Men make houses, women make homes. Ο τρόπος που αντιλαμβάνομαι εγώ αυτή την πρόταση και θα μου επιτρέψετε να αποδώσω σε ελεύθερη μετάφραση, είναι ότι ο άντρας κτίζει, η γυναίκα δημιουργεί και εκτιμώ ότι είναι μια εύστοχη αποτύπωση της γυναικάς και της θέσης της στη σύγχρονη κοινωνία.
Η γυναίκα διαχρονικά έχει υποστεί διακρίσεις και έχει στερηθεί θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Οι σύγχρονες, ωστόσο, πολιτισμένες κοινωνίες μέσω κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών δράσεων και κινημάτων ενέπνευσαν σταδιακά την εσωτερική της απελευθέρωση. Η γυναίκα της σύγχρονης κοινωνίας έχει ξεκινήσει ένα δημιουργικό ταξίδι αποκαλύψεων, έχει ορίσει την ταυτότητα της, έχει καθορίσει τους ρόλους της, έχει αναγνωρίσει τις ικανότητες της, συνεχώς αναπτύσσει την προσωπικότητά της και κυρίως έχει επιβάλει την αυθεντικότητα της ως Άνθρωπος. Συνεπώς ως αυτοδύναμη οντότητα έχει την ελευθερία να κατακτήσει τη θέση που επιθυμεί στη σύγχρονη κοινωνία. Και αναφέρω σκόπιμα τη λέξη ‘κατακτά’ γιατί κάθε μορφή κατάκτησης απαιτεί μάχη και καθημερινό αγώνα, είτε είσαι άντρας είτε γυναίκα.
3. Θεωρώ αναγκαίο, να κατανοήσουμε πως το φαινόμενο των ραγδαίων αλλαγών στο σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον, δεν αποτελεί μια συγκυριακή κατάσταση που έρχεται να διαταράξει το σταθερό περιβάλλον δραστηριοποίησης ενός οργανισμού, αλλά αποτυπώνει το φυσιολογικό πεδίο μέσα στο οποίο αναπτύσσονται, συναλλάσσονται και λειτουργούν οι επιχειρήσεις. Επιπλέον η διαχείριση των αλλαγών δεν πρέπει να θεωρείται μόνο ως μια διαδικασία μετασχηματισμού των επιχειρηματικών διαδικασιών, αλλά περιλαμβάνει τα εργαλεία, τα συστήματα και τις τεχνικές διαχείρισης του ανθρώπινου κεφαλαίου του οργανισμού έτσι ώστε να επιτευχθεί το προσδοκώμενο αποτέλεσμα και να πραγματοποιηθεί με τρόπο αποτελεσματικό η προσαρμογή της επιχείρησης στην εκάστοτε αλλαγή. Εκτιμώ πως η διαχείριση πρέπει να γίνεται ενεργητικά και ολιστικά με τρεις βασικές προϋποθέσεις: σκληρή δουλειά, αποτελεσματική επικοινωνία και κατάθεση ψυχής. Το τρίτο είναι αυτό που δίνει αξία σε ότι κάνουμε.
Είναι σημαντικό επίσης να αξιολογήσουμε τον βαθμό ‘ανθεκτικότητας’ και ‘ετοιμότητας’ της επιχείρησης απέναντι στις προβλεπόμενες ή μη μεταβολές τόσο στο micro όσο και στο macro περιβάλλον της επιχείρησης, πχ. σε ποιές προληπτικές ενέργειες έχει προβεί η επιχείρηση και ποιές στρατηγικές αντιμετώπισης έχει σχεδιάσει; Σχετικά με τις προληπτικές ενέργειες, μια επιχείρηση διαμορφώνει και διατηρεί ένα υγιές εσωτερικό περιβάλλον όταν -ως όλον- πιστεύει στο όραμα του ιδρυτή (ηγέτη), όταν επενδύει συνεχώς σε πόρους και σε ανθρώπινο κεφάλαιο, όταν αναγνωρίζει τα δυνατά και αδύνατα σημεία της, όταν διαχειρίζεται τις απειλές ως ευκαιρίες, όταν γνωρίζει τους στόχους και τον προσανατολισμό της, όταν επενδύει σε έρευνα και ανάπτυξη. Μια υγιής επιχείρηση, αντίστοιχα, έχει προβλέψει και έχει διαμορφώσει ένα δυναμικό εσωτερικό περιβάλλον και έχει δημιουργήσει ένα ισχυρό οργανισμό ικανό να αντιμετωπίσει αναπόφευκτες απειλές και προκλήσεις. Βασική προϋπόθεση η υγιής ηγεσία, γι’ αυτό και οι υγιείς επιχειρήσεις επιλέγουν ηγέτες και διευθυντικά στελέχη που δεν επιδιώκουν να χτίσουν το δικό τους ΕΓΩ, αλλά να αναπτύξουν το ΕΜΕΙΣ του οργανισμό.
Όσων αφορά τις στρατηγικές αντιμετώπισης της κρίσης, υπάρχουν επιχειρήσεις που παραμένουν παθητικές και επικεντρώνονται σε αυτό που θα έπρεπε να έχει κάνει η αγορά, ο κλάδος, το σύστημα κλπ παρά στο τι θα μπορούσαν να κάνουν οι ίδιες. Οι συνειδητοποιημένες –υγιείς- επιχειρήσεις έχουν προβλέψει και έχουν επενδύσει στα μέσα και στα εργαλεία που θα επιφέρουν άμεσες λύσεις χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι βγαίνουν αλώβητες. Είναι αυτές όμως που θα σημειώσουν τις λιγότερες απώλειες. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός, πως δεν είναι λίγα τα παραδείγματα επιχειρήσεων που χρειάστηκε να μεσολαβήσει μια κρίση για να βρουν τη ταυτότητα τους, ή να θρέψει και να ενθαρρύνει την ανάπτυξή τους.
4. Η εξωστρέφεια είναι το alter ego της ανταγωνιστικότητας. Είναι δύο σχετικές και συγκριτικές έννοιες, δηλαδή ορίζονται σε σχέση με τις επιδόσεις και τα χαρακτηριστικά άλλων εθνικών οικονομιών, που συμμετέχουν στο διεθνές σύστημα. Η ανταγωνιστικότητα και η εξωστρέφεια είναι βασικές προϋποθέσεις για την επιβίωση, τη δυναμική και την διατηρήσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Η εξωστρέφεια ωστόσο απαιτεί αρχικά ένα υγιές, ισορροπημένο, ευέλικτο και βιώσιμο εσωτερικό οργανωσιακό περιβάλλον που αναπτύσσει και καλλιεργεί στελέχη με ανάλογες δεξιότητες εξωστρεφούς προσανατολισμού.
Εκτιμώ ότι εξέλιξη των επιχειρήσεων έγκειται στις συνθέσεις ομάδων με ανθρώπους που σκέπτονται διαφορετικά και έχουν το βλέμμα τους εκτός συνόρων. Σε άτομα ικανά, με καινοτόμες ιδέες που θα παράγουν αξία για τις ίδιες τις επιχειρήσεις και ταυτόχρονα για την παγκόσμια οικονομία. Άνθρωποι σκεπτόμενοι, που θα προσφέρουν -μέσω της εξωστρέφειας- ευφυείς λύσεις μετάβασης της ανταγωνιστικότητας από το τί προσφέρουμε, στο πώς και στο γιατί προσφέρουμε.
Εν κατακλείδι, μόνο η οργανωμένη και υπό προϋποθέσεις στρατηγική εξωστρέφειας μπορεί να αποτελέσει σημαντική προοπτική για τη μελλοντική ανάπτυξη μιας επιχείρησης και την επιβίωσή της στα πλαίσια του διεθνούς ανταγωνισμού.
Paillette Palaiologou
Vice President Marine & Offshore Division, HBSA Zone
1. Η πραγματικότητα που βιώνουμε σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο, ιδιαίτερα κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες, έχει αναδείξει με ξεκάθαρο τρόπο ότι δεν τίθεται ζήτημα διαχωρισμού φύλου όσον αφορά στην κάλυψη ηγετικών θέσεων σε επιχειρήσεις.
Ο δυτικός κόσμος έχει κατακτήσει ένα αρκετά ικανοποιητικό επίπεδο εξίσωσης των φύλων, στο πλαίσιο του τρόπου που αντιμετωπίζεται ένας υποψήφιος για μια υψηλά ιστάμενη θέση εργασίας. Παράγοντες όπως τα ακαδημαϊκά προσόντα, η προϋπηρεσία, η προσωπικότητα και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του εκάστοτε υποψηφίου είναι εκείνα που βαραίνουν και καθορίζουν την τελική επιλογή και όχι το φύλο, όπως γινόταν κατά κόρον κατά τη διάρκεια προηγούμενων ετών.
2. Οι αλλαγές τις οποίες καλούνται να διαχειριστούν οι επιχειρήσεις στις μέρες μας δεν είναι μόνο πολυάριθμες αλλά και πολυποίκιλες. Η κατοχύρωση της θέσης της γυναίκας στην αγορά εργασίας με άμεσο αποτέλεσμα αλλαγές και στις κοινωνικές δομές, οι ταχύτατες τεχνολογικές εξελίξεις καθώς και η όλο και αυξανόμενη ανάγκη για περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση είναι ορισμένοι μόνο από τους παράγοντες που επηρεάζουν το επιχειρηματικό περιβάλλον, τόσο σε καθημερινό επίπεδο όσο και σε μεσο-μακροπρόθεσμο.
Επενδύοντας ποικιλοτρόπως στην ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού του, ο κάθε οργανισμός καλλιεργεί ένα σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα απέναντι στον ανταγωνισμό ενώ παράλληλα μετατρέπεται σταδιακά σε έναν κοινωνικά πιο υπεύθυνο φορέα.
Αφενός η δια βίου εκπαίδευση του προσωπικού έχει σαν αποτέλεσμα την περαιτέρω εξειδίκευση και την εναρμόνιση του με τις συνεχώς μεταβαλλόμενες κι εμπλουτιζόμενες τεχνογνωσίες.
Αφετέρου, η προτεραιότητα στην εταιρική κοινωνική ευθύνη αποφέρει διπλό όφελος καθώς λειτουργεί ευεργετικά για το ανθρώπινο δυναμικό, το περιβάλλον και την κοινωνία γενικότερα, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί τον καλύτερο πρεσβευτή της εταιρίας στην αγορά ως μια οντότητα με κοινωνικές και περιβαλλοντικές ευαισθησίες τις οποίες θέτει σε πρωτεύουσα θέση πλάι στην επίτευξη των ποσοτικών της στόχων.
3. Στη σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης και των ταχύτατων τεχνολογικών εξελίξεων δεν νοείται – κατά τη γνώμη μου – επιχείρηση που φιλοδοξεί όχι απλώς να είναι βιώσιμη αλλά να διατηρεί και να βελτιώνει την ανταγωνιστική της θέση στην αγορά, εάν δεν είναι εξωστρεφής. Η εξωστρέφεια και η προσαρμοστικότητα σε συνδυασμό με την καινοτομία αποτελούν κατ’εμέ τη χρυσή συνταγή για τη μακροχρόνια βιώσιμη και ανταγωνιστική πορεία μιας επιχείρησης.
4. Η γυναίκα του 2020 είναι πολυπράγμων, δυναμική, δραστήρια, απαραίτητη στην αγορά εργασίας και ταυτόχρονα ενεργή πολίτης. Αποτελεί βασικό πυλώνα της κοινωνίας μας, αν συνυπολογίσει κανείς τους νευραλγικής σημασίας ρόλους που καλείται να διαδραματίσει στην αγορά εργασίας, στην οικογένεια, στην κοινωνία.
Φρονώ ότι μέσα στα επόμενα χρόνια οι κοινωνικές αλλαγές που ξεκίνησαν να φέρνουν τη γυναίκα στο προσκήνιο κατά το τελευταίο τέταρτο του 20ου αιώνα θα εξελιχτούν σε τομές, που ήδη διαφαίνεται ο βαθμός στον οποίο αλλάζουν τις δομές του κοινωνικού μας χώρου.
Sofia Falida
Business Development Manager
Emergency Response Services
1. Φυσικά. Οι γυναίκες κατέχουν πλέον ηγετικές θέσεις σε όλους τους τομείς της οικονομίας με μεγάλη επιτυχία. Ο δρόμος δεν ήταν εύκολος και χρειάστηκε μεγαλύτερη προσπάθεια σε σχέση με τους άνδρες συναδέλφους να αποδείξουμε την αξία μας αλλά πλέον ακόμη και στις παραδοσιακά ανδροκρατούμενες κοινωνίες όπως χώρες της Μέσης Ανατολής οι γυναίκες έχουν αρχίσει να έχουν θέση και λόγο στο επιχειρήν.
2. Καινοτομία, προσαρμοστικότητα, συνεχής εκπαίδευση, παρακίνηση, εγρήγορση, αποφασιστικότητα, thinking out of the box προσέγγιση. Οι επιχειρήσεις είναι ζωντανοί οργανισμοί και η αλληλεπίδραση με τις εξελίξεις οδηγούν στην ανάπτυξη.
3. Η παγκοσμιοποίηση επέφερε νέες πρακτικές διοίκησης και τρόπους διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού. Στην ελληνική οικονομία ακόμη και τα χρόνια που η εξωστρέφεια υπήρχε μόνο σαν λέξη σε κάποιο λεξικό στην βιβλιοθήκη μίας επιχείρησης, για τη Ναυτιλία ήταν καθημερινότητα για αυτό και παραμένει μέχρι σήμερα ο πιο δυνατός κλάδος της οικονομίας μας. Οπότε ναι η εξωστρέφεια βοηθάει στην ανταγωνιστικότητα και στην ανάπτυξη.
4. Η θέση της γυναίκας στην σύγχρονη κοινωνία είναι πολυσύνθετη. Η γυναίκα παραδοσιακά αποτελεί ακόμη και σήμερα την βάση της οικογένειας ως μητέρα-σύζυγος η οποία παράλληλα συμμετέχει δυναμικά στον εργασιακό στίβο, εκπαιδεύεται, αναπτύσσεται, διεκδικεί την θέση της συνεχώς μέσα σε μία επαναδιαπραγμάτευση του χρόνου της μεταξύ οικογενειακών και εργασιακών υποχρεώσεων.
Η γυναίκα στην σύγχρονη κοινωνία είναι μία δυνατή αγωνίστρια.
ΕΙΡΗΝΗ ΣΤ. ΝΤΑΪΦΑ
Ceo STAVROS DAIFAS MARITIME CORP. S.A.
Πρόεδρος Ναυτιλιακής Λέσχης Πειραιά
Εντεταλμένη Δημοτική Σύμβουλος Πολιτισμού
Δήμου Πειραιά
1. Πιστεύω ακράδαντα, ότι το φύλο δεν είναι ο κύριος παράγοντας που καθορίζει την επιτυχία ενός ηγετικού στελέχους σε οποιονδήποτε επιχειρηματικό τομέα, ακόμα και αν σε αυτόν δραστηριοποιούνται μέχρι τώρα, μόνον άνδρες. Οι αξίες, οι στόχοι, η επιμονή, η προσήλωση και η σκληρή δουλειά, είναι τα προσόντα που κάνουν ένα ηγετικό στέλεχος να ξεχωρίζει και αυτά τα στοιχεία δεν καθορίζονται από το φύλο.
Τα κοινωνικά στερεότυπα που λειτουργούν αποτρεπτικά ως προς την δραστηριοποίηση και την επιχειρηματική επιτυχία μιας γυναίκας, μπορούν να καταρριφθούν μόνο από τις ίδιες τις γυναίκες, που με την κατάλληλη παιδεία, θα εισχωρήσουν άφοβα και σε ανδροκρατούμενους επαγγελματικά χώρους, για να αποδείξουν τις γνώσεις και την ικανότητά τους, να διακριθούν και να ξεχωρίσουν, χωρίς να χρειαστεί να θυσιάσουν την γυναικεία υπόστασή τους ή την δημιουργία οικογένειας.
Ο χώρος του Επιχειρείν και ιδιαίτερα αυτός της Ναυτιλίας, παρ’ όλο που συνεχίζει να είναι εξαιρετικά δύσκολος, ανταγωνιστικός, υψηλού ρίσκου και ανδροκρατούμενος, έχει αφήσει στην γυναίκα που διαθέτει γνώσεις, επιμονή και θέληση, τον χώρο και την δυνατότητα να διακριθεί. Πεποίθησή μου άλλωστε είναι, ότι οι ικανότητες και τα ταλέντα που χαρακτηρίζουν γυναίκες και άνδρες, είναι αλληλοσυμπληρούμενα και όχι ανταγωνιστικά μεταξύ τους. Αυτά που απαιτεί η Ναυτιλία και εν γένει ο Επιχειρηματικός στίβος, είναι κατάρτιση, μεγάλη αποφασιστικότητα, αντοχή, ευρηματικότητα, δημιουργικότητα και αγωνιστική διάθεση. Στοιχεία που χαρακτηρίζουν όσους δραστηριοποιούντα και διακρίνονται στην Ναυτιλία, ανεξαρτήτως φύλου!
2. Γεγονός είναι, πως με την είσοδο στη νέα δεκαετία, η Παγκόσμια Ναυτιλιακή Βιομηχανία βρίσκεται μπροστά σε σημαντικά γεγονότα, σε αποφάσεις και αλλαγές που αναμφίβολα θα την επηρεάσουν και που εντείνουν τις ανησυχίες για οικονομική επιβράδυνση, ως απόρροια της σημαντικά περιορισμένης παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και της σχετικής αβεβαιότητας που συνεχίζει να υπάρχει.
Οι επιπτώσεις στην ανάπτυξη της Παγκόσμιας Ναυτιλίας και του εμπορίου, συνδέονται άμεσα με γεωπολιτικές αναταραχές σε όλο τον κόσμο, την εξάπλωση του κορωναϊού, αλλά και με άλλα ζητήματα όπως η χρήση των νέων αποθειωμένων ναυτιλιακών καυσίμων και τα μέτρα για την απεξάρτηση της Ναυτιλίας από τον άνθρακα.
Όλα αυτά, οδηγούν την Ποντοπόρο Ελληνική Ναυτιλία σε μια άσκηση «επικίνδυνης ισορροπίας», που την κατευθύνει σε μια περίοδο μετασχηματισμού, για τον οποίο απαιτούνται κεφάλαια που θα επενδυθούν στην έρευνα, την ανάπτυξη και τις νέες τεχνολογίες.
3. Αν και ο όρος «ανταγωνιστικότητα», επιδέχεται πλήθος αναλύσεων στην Οικονομία του 21ου αιώνα, η ιδιότητα που γίνεται σχεδόν από όλους αποδεκτή, όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα μιας επιχείρησης, είναι το πόσο πετυχημένα κινείται μέσα σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, άρα και πόσο εξωστρεφής είναι.. Η Ελληνική Ναυτιλία που όχι απλά κινείται, αλλά διαπρέπει και πρωταγωνιστεί σε μια παγκοσμιοποιημένη αγορά, είναι από τους πλέον εξωστρεφείς Επιχειρηματικούς κλάδους, που αγωνίζεται να διατηρήσει το οικονομικό και γνωστικό leadership που την διακρίνει.
Στο σύγχρονο, ανταγωνιστικό και πλήρως Παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον της Ναυτιλίας, η Εκπαίδευση και η γνώση του αντικειμένου, είναι πρώτιστοι παράγοντες επαγγελματικής ανέλιξης και καταξίωσης. Η τεχνολογία της πληροφορικής για παράδειγμα, έχει πλέον ιδιαίτερη διείσδυση στο χώρο της Ναυτιλίας. Για την πλειονότητα των Ναυτιλιακών Εταιρειών η λειτουργία ενός πλοίου δεν βασίζεται μόνο στη γνώση του εξοπλισμού και των συστημάτων του αλλά και στη συνεχή ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ των πλοίων και των γραφείων τους. Το δεδομένο αυτό δημιουργεί απαιτήσεις κατάρτισης και εκπαίδευσης, τόσο σε επίπεδο αξιωματικών και πληρωμάτων όσο και στελεχικού δυναμικού στα γραφεία. Εάν συνειδητοποιήσουμε όλοι την ανάγκη ουσιαστικής Εκπαίδευσης, που δημιουργείται και την εκμεταλλευτούμε σωστά, μπορούμε να δημιουργήσουμε ευκαιρίες ανάπτυξης και απασχόλησης μιας νέας γενιάς ανθρώπινου δυναμικού, με αυτές τις δεξιότητες και την τεχνογνωσία, που θα συμπληρώσουν την εμπειρία και τη ναυτοσύνη, που είναι δεδομένα στην Ελληνική Ναυτιλία.
4. Αν και η θέση της γυναίκας στη σύγχρονη κοινωνία, έχει βελτιωθεί τόσο που δίδεται η εντύπωση πως η «ίση αντιμετώπιση» είναι πλέον γεγονός, θεωρώ ότι υπάρχει ικανή απόσταση που πρέπει να καλυφθεί. Μια γυναίκα έχει την δυνατότητα και το δικαίωμα να συνδυάσει σπουδές, εργασία, επιχειρηματική ανέλιξη και οικογένεια χωρίς αυτός ο συνδυασμός να «φαίνεται» ουτοπικός. Σήμερα, μια γυναίκα μπορεί να διακριθεί στην Επιστήμη της επιλογής της, στον Επιχειρηματικό τομέα, στις Τέχνες και τα Γράμματα, στον Αθλητισμό, στην Πολιτική, παντού! Το γεγονός δε, ότι διαπρέπει σε πεδία δράσης που μέχρι τώρα θεωρούνταν παραδοσιακά ανδρικά, ενισχύουν την πεποίθηση της «ίσης αντιμετώπισης». Παρά το αισιόδοξο αυτό κλίμα, πιστεύω ότι υπάρχουν ενστάσεις που διατείνονται, ότι σε μια κοινωνία που συνεχίζει να είναι ανδροκρατούμενη, η θέση της γυναίκας παραμένει υπό κρίση και η ίση αντιμετώπιση γυναικών και ανδρών σε όλο το κοινωνικό φάσμα, απαιτεί ακόμη εργασία και επιμονή.
Πιστεύω ότι τα κοινωνικά στερεότυπα που λειτουργούν αποτρεπτικά ως προς την δραστηριοποίηση και την επιχειρηματική επιτυχία μιας γυναίκας, μπορούν να καταρριφθούν μόνο από τις ίδιες τις γυναίκες, που με την κατάλληλη παιδεία και πολύ θάρρος, θα εισχωρήσουν άφοβα και σε ανδροκρατούμενους επαγγελματικά χώρους, για να αποδείξουν τις γνώσεις και την ικανότητά τους, να διακριθούν και να ξεχωρίσουν. Ακολουθώντας αυτή την οδό, οι γυναίκες έχουν καταφέρει να ανατρέψουν αρνητικά στερεότυπα δεκαετιών και να δραστηριοποιηθούν με επιτυχία σε όλους τους επιχειρηματικούς τομείς, δημιουργώντας καλύτερες προοπτικές, τόσο για τις ίδιες όσο και για όλες τις γυναίκες που θα θελήσουν να δοκιμαστούν στον εργασιακό στίβο, μελλοντικά!
Dr. Iliana Christodoulou-Varotsi
Lloyd’s Maritime Academy Course Leader & Industry Consultant
1. Leadership is about highly inspiring, effective, and collaborative attitudes which create value with others, and translate a vision into acts. Historically, both men and women have been called upon to show strength and resilience, and shape their circumstances in times of peace or in times of war through brave attitudes. In this sense, they have been leaders or champions of life in their own way. We can all think of such examples in our countries or in our lives. I don’t think that the capacity to become a leader is a question of gender; rather, it is a question of character and the values that a man or a woman is embedded with. It is clear that most businesses are characterised by male leadership nowadays even in countries whose legal system and culture are supposed to have provided for equal opportunities. Research and statistics clearly point to a glass ceiling and confirm that internationally the majority of leaders are still men. This is also to a large extent the case in shipping even though we tend to see a growing number of companies and ships with female leadership. In my capacity as Lloyd’s Maritime Academy Course Leader and Industry Consultant I have been interacting with maritime professionals of diverse cultural backgrounds and genders- learners range from CEOs and Captains to ratings, junior or middle managers or naval personnel. Lloyd’s Maritime Academy, member of Informa Connect family, is the leading provider worldwide of professional development which offers industry-based learning and professional development (in the form of e-learning and in-corporate training on the field) to thousands of maritime professionals, equally and internationally.
This unique exposure to various groups of learners has given me the chance to confirm my understanding that the vast majority of professionals are eager to create a favourable environment for their development, and the development of their organisations. They are also eager to unlock the potential of their leadership if they have the qualities needed. Well informed senior management with leadership roles that follows current trends tend to understand, at least in my opinion, the added value of female leadership, and adopt collaborative attitudes, thus creating an impetus and giving a paradigm to others. This should not be in any way a “battle of the genders” for power. Rather, it is a question of making our lives better by allowing more strategic voices to be heard if they have something constructive to propose as leaders. In practice, a woman, whether ashore or onboard, has to be assertive, dynamic, fair and effective in order to be recognised as a strategic professional. But the truth is that she also needs to be in the right environment. I believe that more work needs to be done in this regard.
2. Current business environment is indeed under continued change. Providers of professional development can easily see the changes through the needs and expectations of actual and potential learners. For example, I see how difficult sometimes is for maritime professionals to find free qualitative time or access funding from their organisations for their professional development – organisations being exposed to all sorts of constraints nowadays… Even the most well established organisations face challenges at present and seek the right approaches to continue to be in business. The shipping sector has been experiencing freight rate volatility, new requirements on fuel oils, the uncertainty of certain technologies, the lack of universal standards, plus other factors which are not specific to shipping, including new epidemics or the imposition of sanctions. After all, business environment reflects the changes happening in our world. One may also think of regulatory constraints that exercise pressure on profitability or even viability, fiscal burden, lack of transparency or corruption making business undertakings more complex, and many other factors which raise obstacles in one way or another to businesses. There might be good reasons for some of the factors exercising pressure but not for all. In brief, these are challenging times and they require much more than technical skills or measurable approaches. In my opinion, they require dedicated personalities surrounded by strong teams which find their work meaningful; they require smart attitudes which embrace innovative approaches, including the best of digital technologies for saving money ethically, understanding what is happening around, and drawing promptly and sensibly the right conclusions. Above all, one needs to understand behaviours, and anticipate big risks without losing focus. Not easy!
3. Extroversion and competitiveness go hand in hand. Opening up to global competitiveness presents many advantages, and when risks are also carefully considered, there is clearly a potential for generating success. For distant memories, not only extroversion includes well known techniques such as marketing, advertising, social media, networking, etc.; it is also nourished by genuine creativity and open mindedness. A true challenge to all! An extroverted strategy has the potential to become transformative, and influence market conditions, thus increase chances of success. Extrovert entrepreneurship and extrovert businesses at large can make the most of globalisation and international markets, and benefit from more business opportunities. Even though shipping tends to be viewed as a conservative area, it may be recalled that it is a truly global and extrovert business, building bridges, and creating value without national boundaries.
4. In Greek mythology Athena was the Goddess of wisdom and warship; Goddess Aphrodite (Venus) represented beauty and love, and Hera was the Goddess of marriage and birth. This parallel showcases in my opinion how multi-faceted the role of women has always been; and it will always be such. While there is not a single or pre-determined path, women in modern societies have the right to educate themselves – statistics suggesting that the average level of education of women has improved across rich and poor countries. Yet, equality of income according to gender continues to be a challenge (The Economist, 6 February 2020). That said, women in modern societies choose their partners or spouses, found a family, and tend to enjoy relational equality. They find and change jobs, and the most ambitious ones seek power and contribute to growth or societal change. In other words, in modern societies women show who they are through their acts. The right to make choices, and gain respect is in my opinion pivotal. It presupposes self-respect and the capacity to work in harmony with other industry professionals. I don’t think that women need to give up their feminine features in order to show assertiveness or embrace robust management models which belong to the past. Whether it is about building a career or a family life, what is essential in my eyes is to be able to convey the message with clarity, and fairness; and this of course applies equally to all.
Μαρία Μ. Τριπολίτη
General & Marketing Manager of Piraeus Marine Services S.A.
General Manager of MARILIA IKE
Treasurer of Chios Marine Club
Member of The International Propeller Club of Piraeus
1. Φυσικά οι γυναίκες μπορούν να ηγηθούν σε κάθε εργασιακό κλάδο. Οι γυναίκες σήμερα είναι μορφωμένες, χειραφετημένες, ανεξάρτητες, δυναμικές και μπορούν άνετα να διακριθούν σε επαγγέλματα που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ανδροκρατούμενα. Έχουν αποδείξει ότι έχουν τη δυναμική να συνδυάσουν τη μητρότητα με την επιτυχημένη καριέρα και ταυτόχρονα αποδεικνύουν περίτρανα ότι είναι όχι μόνο ισάξιες αλλά και σε πολλές περιπτώσεις ανώτερες από πολλούς άντρες.
2. Σε έρευνα του 2019, η Ελλάδα κατέκτησε την πρώτη θέση ως η χώρα με το πιο περίπλοκο επιχειρηματικό περιβάλλον, γεγονός που εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τις δυσκολίες προσέλκυσης επενδύσεων. Πιστεύω, λοιπόν, πως για να αντιμετωπιστεί και να βελτιωθεί το ελληνικό επιχειρείν θα πρέπει πρωτίστως οι ελληνικές υφιστάμενες νομοθεσίες συνδυαστικά με τους περίπλοκους νόμους στην αγορά εργασίας να οδηγήσουν σε μία οριστική γραμμή λειτουργίας των επιχειρήσεων έτσι ώστε να μην προκύπτουν συνεχώς νέες μεταβολές και νέα μέτρα. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα, νόμοι έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους, γεγονός που το κάνει ακόμα πιο δύσκολο για τον επιχειρηματία να επιλέξει ποιον δρόμο θα ακολουθήσει για την ορθή λειτουργία της εταιρίας του. Σημαντικό ρόλο φυσικά σε αυτά τα αποτελέσματα κατέχει η ανεπαρκής καθοδήγηση εκάστοτε της ελληνικής κυβέρνησης. Με την αβεβαιότητα του αύριο η επίτευξη των επιχειρηματικών στόχων θα απομακρύνεται όλο και πιο πολύ.
Δεν είναι τυχαίο ότι η ελληνική ναυτιλία, που είναι πρώτη στον κόσμο, έχει επιλέξει να διαχωρίζεται από την πολιτική ηγεσία κι επιλέγει να ακολουθεί και να σέβεται τους διεθνείς κανόνες.
Ιδανικά, θα πρέπει οι ελληνικές επιχειρήσεις να παρουσιάζουν άμεση ευελιξία και προσαρμοστικότητα προς τα νέα δεδομένα ακολουθώντας φυσικά τη σοφία, την αντίληψη και τη διορατικότητα ενός έμπειρου στελέχους.
3. Με τον όρο ‘εξωστρέφεια’ περιγράφεται ο άνθρωπος αυτός που δεν κλείνεται στον εαυτό του, αλλά προβάλλεται δυναμικά προς τα έξω. Ο ίδιος όρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την περιγραφή των επιχειρήσεων αυτών που έχουν επιλέξει να στραφούν με κάποιο τρόπο προς το εξωτερικό. Προσωπικά κι επιχειρηματικά, λοιπόν, υποστηρίζω την αντίληψη αυτή μιας και πιστεύω ότι μία τέτοια κίνηση επιφέρει καλές εμπορικές σχέσεις, νέες επενδύσεις, και φυσικά, αυξανόμενα κέρδη. Εκτός από την εκάστοτε επιχειρηματική επιτυχία, αναδιοργανώνεται και ανεβαίνει ταυτόχρονα η οικονομία της χώρας και δημιουργείται ανάπτυξη.
Πολλοί κατατάσσουν την εξωστρέφεια ως συνώνυμο της ανταγωνιστικότητας. Θεωρώ ότι θα πρέπει συνεχώς μία επιχείρηση να βρίσκει τρόπους και ιδέες συχνής προβολής και να κρατάει το όνομά της στο προσκήνιο. Δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε ποτέ. Τα μικρά ψαράκια κάποια στιγμή μεγαλώνουν και τρώνε τα μεγάλα. Ειδικά στη ναυτιλία, που είναι ένας χώρος που ταυτόχρονα μας ενώνει όλους αλλά μας φέρνει και σε άμεση ανταγωνιστικότητα. Γι’ αυτό και προσπαθείς μονίμως να βρίσκεσαι στην επιφάνεια. Γι’ αυτό, κάθε επιχείρηση θα πρέπει να στοχεύει σε μία υγιή επιχειρηματικότητα, στην καινοτομία και στην ποιοτική διαφοροποίηση.
4. Στη σύγχρονη κοινωνία η θέση της γυναίκας ενισχύεται σημαντικά. Νέα δεδομένα υπάρχουν πλέον τόσο στον εργασιακό όσο και στον οικογενειακό χώρο για τα δύο φύλα. Όσον αφορά στον πρώτο, δημιουργούνται πλέον ίσες ευκαιρίες με τους άντρες και η μορφωμένη σύγχρονη γυναίκα μπορεί να διεκδικήσει κάθε θέση εργασίας ακόμα και σε θέσεις που κάποτε θεωρούνταν προνόμιο των ανδρών. Ισχυρό παράδειγμα η πρόσφατη εκλογή της Προέδρου της Δημοκρατίας. Κι αν μιλήσουμε συγκεκριμένα για τη Ναυτιλία μας, πολλά είναι τα γυναικεία ονόματα που έχουν εδραιωθεί άξια στον χώρο μας.
Irene Notias
Founder & Managing Director
1. Για εμένα δεν θα έπρεπε κανονικά να τίθεται τέτοιο θέμα διότι στην εποχή μας βλέπουμε σ΄ολο τον κόσμο γυναίκες καταξιωμένες σε ανδροκρατούμενα επαγγέλματα. Άρα, η απάντηση μου είναι: Βεβαίως, αλλά πάντα αξιοκρατικά! Π.χ. μια καπετάνισσα (που τα τελευταία χρόνια είναι πολύ συνηθισμένο) αν είναι σε καλή φυσική κατάσταση, δυνατή προσωπικότητα, αποστασιοποιημένη συναισθηματικά και δεν προβάλει την γυναικεία φύση της, να μπορεί να ηγηθεί ενός πληρώματος που είναι κάτι ιδιαίτερο και δύσκολο. Άρα μπορεί παντού.
2. Να υπάρχει αξιοκρατία, αξιοπιστία, οι επιχειρήσεις να είναι systemic, με διαδικασίες, άρτια οργάνωση και να αντιμετωπίζουν τις γυναίκες ισότιμες και ισάξιες των ανδρών στην εξέλιξη και στην λήψη αποφάσεων.
Η ίδια η γυναίκα πρέπει να πιστέψει στην αξία της και στον εαυτό της, αλλά με ταπεινότητα, ενσυναίσθηση και όχι ανταγωνιστικά. Μεγάλο ρόλο φυσικά παίζουν η εκπαίδευση και η εμπειρία.
Όταν ήμουν στην ΝΥ στο πανεπιστήμιο, όπου σπούδασα International Management (εκπαιδευόμασταν να κάνουμε διαχείριση πολυεθνικών εταιρειών), ανεξαρτήτως φύλλου, μας προετοίμαζαν και μας εκπαίδευαν, σε διευθυντικές θέσεις πολυεθνικών οργανισμών δίνοντας μας ίδιες ευκαιρίες ανέλιξης. Στην Αμερική πολυεθνικές εταιρείες ζητούν για την θέση του CEO γυναίκες πάνω από 60 που έχουν μεγαλώσει τα παιδιά τους και έχουν την ικανότητα και την τεχνογνωσία να διοικήσουν και να απογειώσουν τις εταιρείες με τις ικανότητές τους.
3. Βεβαίως και μπορεί. Οι επιχειρήσεις πρέπει να είναι εξωστρεφείς αλλά να έχουν και διαφάνεια.
4. Είναι ψηλά. Είναι η Βασίλισσα ή η Πριγκίπισσα, ανάλογα με την ηλικία της (χαχαχα). Μην ξεχνάμε πόσες γυναίκες έχουν κατορθώσει να είναι στοργικές μάνες, καλές σύντροφοι και παράλληλα επιτυχημένες επιχειρηματίες! Η ελληνίδα μάνα δεν παίζεται. Η γυναίκα κυριαρχούσε, κυριαρχεί και θα κυριαρχεί στην κοινωνία αφού είναι η πηγή της ζωής (μάνα), κρατάει ενωμένη την οικογένεια, μπορεί και κυκλοφορεί με γόβες αλλά φοράει και τα αντρικά παντελόνια!
Κριστιάνα Πρεκεζέ
Executive Coordinator HELMEPA
1. Ιδιαίτερα στην εποχή μας, οι γυναίκες μπορούν και πρέπει να τους δοθεί η ευκαιρία να ηγηθούν επιχειρήσεων, οργανισμών και φορέων. Σήμερα, τα χαρακτηριστικά της σωστής ηγεσίας αλλά και του αποδοτικού μάνατζμεντ έχουν αλλάξει και αναδεικνύονται ως χρησιμότερα εκείνα που κατ’εξοχήν οι γυναίκες διαθέτουν όπως οι επικοινωνιακές δεξιότητες, το πνεύμα δημιουργικότητας, η διαχείριση της αλλαγής, η ενθάρρυνση της ομαδικότητας και η προσαρμοστικότητα.
Οι γυναίκες διαθέτουν, και λόγω της φύσης τους, τα απαραίτητα σήμερα soft skills όπως η οργάνωση και διαχείριση του χρόνου και η κριτική σκέψη ενώ και το multi-tasking είναι αναμφισβήτητα ορισμένα από τα ατού των γυναικών στην εργασία.
Είναι δυσάρεστη όμως, αλλά κοινή, η διαπίστωση ότι και στις πιο εξελιγμένες κοινωνικά χώρες, εξακολουθούν και σήμερα να υφίστανται εμπόδια για την ανέλιξη των γυναικών στην ιεραρχία καθώς υπάρχει η αόρατη “γυάλινη οροφή”. Στο θέμα της προαγωγής, συχνά οι άνδρες κρίνονται με βάση την προοπτική απόδοσης τους ενώ οι γυναίκες με βάση την απόδοση που έχουν ήδη σημειώσει. Με άλλα λόγια, μια γυναίκα με τα ίδια τυπικά προσόντα – σπουδές, γλώσσες, προϋπηρεσία κλπ – με έναν συνάδελφο της άνδρα, θα κριθεί με κύριο γνώμονα αν έχει ήδη αποδείξει την αποτελεσματικότητα της. Κι ακόμη χειρότερα, σε χώρες που δεν το περιμένει κανείς, ισχύει ακόμη η αμοιβή μιας γυναίκας εργαζόμενης να είναι χαμηλότερη από εκείνη του άνδρα για την ίδια θέση! Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πρόσφατη έρευνα έδειξε κατά μέσον όρο 15% μισθολογική διαφορά.
Ορισμένα κλισέ για τις αδυναμίες των γυναικών έχουν δε εμπεδωθεί τόσο πολύ στη συνείδηση και σκέψη πολλών από μας, ώστε σε περιπτώσεις που μια γυναίκα ανελιχθεί στην ιεραρχική κλίμακα με ταχύ ρυθμό είναι πιθανό να αμφισβητηθεί ότι το κατόρθωσε με την αξία της και να αντιμετωπιστεί με δυσπιστία ακόμη και από άλλες γυναίκες!
Ευτυχώς καταγράφονται και σημαντικές θετικές εξελίξεις. Είναι γεγονός πως υπάρχει σταδιακή διείσδυση γυναικών στις ανώτερες και ανώτατες βαθμίδες της Ελληνικής επιχειρηματικής σκηνής όπως καταγράφονται και στις ετήσιες διακρίσεις στο πλαίσιο των “High Heels on High Hills”.
Αρκετά είναι και τα παραδείγματα στο εξωτερικό όπου εταιρείες εμπιστεύονται τη θέση του CEO και του Προέδρου σε γυναίκα. Σήμερα, 12 από τις Forbes 500 εταιρείες έχουν στο τιμόνι τους γυναίκα. Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι γυναίκες κατέχουν το 28% των υψηλών θέσεων μάνατζμεντ.
2. Οι συνεχείς προκλήσεις είναι νομίζω η νόρμα σήμερα και η αλλαγή πλέον η μόνη “σταθερά”. Πέρα από το πλαίσιο που η Πολιτεία πρέπει βέβαια να θεσπίζει για να διευκολύνει την επιχειρηματική δραστηριότητα, η αντιμετώπιση των προκλήσεων και των συνεχών μεταβολών από τον επαγγελματία, γυναίκα ή άνδρα, απαιτεί ευελιξία, διορατικότητα, βούληση για καινοτομία, συνεχή ενημέρωση και άνοιγμα σε συνέργειες. Όλα αυτά όμως δεν είναι άλλωστε χαρακτηριστικά που πάντα έκαναν τη διαφορά και έφερναν την επιτυχία;
3. Θα αφήσω αυτήν την ερώτηση στους πλέον ειδικούς καθώς δεν είμαι οικονομολόγος και δεν εργάζομαι σε επιχείρηση αλλά σε ναυτιλιακό οργανισμό, με Μέλη εταιρείες και οργανισμούς, που πιστεύουν στην κοινή εθελοντική δέσμευση για την πρόληψη της ρύπανσης των ωκεανών, την ενίσχυση της ασφάλειας στη θάλασσα και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση. Και μέσα από αυτήν τη δέσμευση και τις κοινές προσπάθειες, εκφράζουν έμπρακτα την Εταιρική Κοινωνική τους Ευθύνη.
4. Αποτελεί ίσως κοινοτυπία να ειπωθεί, καθώς είναι γενικά παραδεκτό, πως η σύγχρονη γυναίκα στη Δυτική κοινωνία έχει αναλάβει πολλούς και δύσκολους ρόλους ταυτόχρονα. Και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, αποδεικνύει ότι τα καταφέρνει να διεκπεραιώσει όλες τις απαιτήσεις, με ένα κόστος βέβαια, για την κάθε μια από εμάς διαφορετικό. Είδα πρόσφατα ένα χαρακτηριστικό σκίτσο όπου νέοι, άνδρες και γυναίκες, είναι στην αφετηρία αγώνα δρόμου με τ’ εμποδίων στο στίβο ξεκινώντας όλοι στην ίδια γραμμή. ΄Ομως, στις γραμμές που τρέχουν γυναίκες τα εμπόδια “εμπλουτίζονται” από κούνιες μωρών, πλυντήρια ρούχων, σιδερώστρες κλπ. Έτσι λοιπόν στο στίβο της ζωής, οι γυναίκες, ακόμη κι αν τους δόθηκαν ίσες ευκαιρίες σπουδών και επιλογής επαγγέλματος, πρέπει συχνά να συνδυάσουν κι άλλα “καθήκοντα” ή να κάνουν δύσκολες επιλογές.
Μιλώντας ειδικότερα για τις γυναίκες στο χώρο της ναυτιλίας, τον οποίον γνωρίζω καλύτερα, πρέπει να παραδεχτώ ότι έχει αλλάξει κατά πολύ η κατάσταση τα τελευταία 30 χρόνια όταν ξεκίνησα να εργάζομαι στην Ελλάδα. Η παρουσία γυναικών σε ναυτιλιακά γραφεία δεν είναι πλέον κυρίως σε γραμματειακές θέσεις αλλά σε ζωτικά τμήματα όπως στο operation, το τμήμα πληρωμάτων, το HSQE κ.ά. Γυναίκες ναυπηγοί, επιθεωρητές, ναυλωτές, εμπειρογνώμονες στον τομέα των ασφαλίσεων, της εμπορίας καυσίμων, εξειδικευμένοι νομικοί σε μεγάλα δικηγορικά γραφεία και εταιρείες είναι η απόδειξη της ένταξης του γυναικείου φύλου στην κατά βάση ανδροκρατούμενη ναυτιλιακή βιομηχανία.
Ακόμη, είναι αξιοσημείωτο πως ένας αριθμός νέων γυναικών έχει αναλάβει τα ηνία των οικογενειακών επιχειρήσεων και συμβάλλει με επιτυχία στην εξέλιξη τους, σε έναν ιδιαίτερα ανταγωνιστικό τομέα.
Παράλληλα όμως, όταν γεγονότα όπως η πρόσληψη μιας νέας κοπέλας, της πρώτης γυναίκας Μηχανικού του Εμπορικού Ναυτικού στην ακτοπλοΐα, η προαγωγή μιας άλλης αξιωματικού σε Υποπλοίαρχο σε κρουαζιερόπλοιο και η εκλογή μιας τρίτης στο ΔΣ της ΠΕΠΕΝ αποτελούν ειδήσεις και πρωτοσέλιδα νέα στα ηλεκτρονικά μέσα, τότε νομίζω πως έχουμε να διανύσουμε πολύ δρόμο μπροστά μας πριν μιλήσουμε για την ισότιμη ένταξη των γυναικών στο ναυτιλιακό χώρο.
Προσωπικά πιστεύω πως οι γυναίκες οφείλουν να κυνηγήσουν τα επαγγελματικά τους όνειρα, να ακολουθήσουν την πορεία που τους συναρπάζει και να κάνουν εκείνο που τους αρέσει πραγματικά γιατί μόνον τότε θα αποδώσουν στο μέγιστο βαθμό αλλά θα λάβουν και την ηθική ικανοποίηση της επιτυχίας και της αναγνώρισης, την προσωπική ανάπτυξη και την κοινωνική καταξίωση. Στο δρόμο αυτό, είναι σημαντικό να έχουν στη διάθεση τους ένα μέσο, έναν φορέα που υποστηρίζει την επαγγελματική εξέλιξη μέσα από την κατάλληλη ενημέρωση, διευκολύνει τις συνεργασίες μέσα από γνωριμίες και επιχειρεί να ενισχύσει δεξιότητες για περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες, όπως η WISTA (Women International in Shipping and Trading) Hellas.
Από τη θέση μου ως Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της WISTA Hellas, προσπαθώ να ενισχύσω ενέργειες που υλοποιούν το τρίπτυχο Ενημέρωση – Δικτύωση – Ενδυνάμωση (Inform – Connect – Empower) ώστε να υπάρχουν ακόμη περισσότερες δυνατότητες πληροφόρησης και ενεργούς δικτύωσης των επαγγελματιών γυναικών στον τόσο δυναμικό χώρο της Ελληνικής ναυτιλίας.
Θα ήθελα λοιπόν κλείνοντας, να παροτρύνω τις επαγγελματίες γυναίκες, που απασχολούνται σε διαχειρίστριες εταιρείες αλλά και στην ευρύτερη ναυτιλιακή κοινότητα στην Ελλάδα, να γνωρίσουν από κοντά τις δραστηριότητες της WISTA Hellas και να συμβάλλουν στην αλληλοενδυνάμωση όλων με την ανταλλαγή εμπειριών, τη μετάδοση γνώσης και πληροφόρησης καθώς και την υποστήριξη των νεότερων στα πρώτα τους επαγγελματικά βήματα ώστε να πατήσουν γερά και να ανοίξουν με τη σειρά τους νέους δρόμους για τις επόμενες γενιές. Αυτό θα είναι σίγουρα προς όφελος όλων!
Despoina Xynou
Partner / Advocate
Gauci – Maistre Xynou (Legal / Assurance)
1. Although more women are leaving their mark at the helm of corporations, I firmly believe that leadership qualities transcend gender; otherwise, more and more gender bias will be inculcated and this is precisely what men and women do not need to be hounded by. Leadership is a matter of vision and aptitude which should enable teams to grow alongside the enterprise. It is indeed heartening to see that in the plethora of leadership-themed articles and studies, the focus is rightly on what makes a good leader irrespective of being a man or a woman.
I feel that the best leaders are problem solvers and empaths, thoughtful in their approach, patient to listen to what others have to say by championing open lines of communication and collaboration between departments. The onus of problem-solving takes the ability to find like-mindedness in differences and the skill to connect the dots beyond the problem itself while steering clear from corporate politicking. Pre-empting roadblocks and planning for the future are also intrinsic to problem-solving.
Furthermore, leaders must walk the talk of happy employees work better and with more enthusiasm from the ground up. Giving sufficient feedback is the first point-of-take off in this regard so that employees know where they stand, in terms of job performance and both short/long-term goals. This is why emotional intelligence is gaining traction so that learning empathic techniques provide helpful appraisal that interweaves appreciation and candour.
Although there are several studies showing that women are better empaths than men, once again, the determining factor is character and not gender; there are women who do not score high on emotional intelligence just as there are men who do.
I would also like to refer to the latest State of Women-Owned Businesses Report, commissioned by American Express published last September, which clearly manifests the massive impact women are having on the US economy by creating revenue and jobs regenerating communities and districts in the process. Two salient quotations are:
- “America’s total number of businesses headed by women ballooned 21% between 2014 and 2019 to nearly 13 million establishments.”
- The share of women-owned businesses represented among all businesses has increased from 4.6 percent in 1972 to 42 percent in 2019.
Even if statistics may not be readily available, many other countries are telling the same story. Yet another significant development in this regard is the soaring amount of female pensioners the world over who have ventured into starting their own business in their 60s thanks to their business acumen as well as their IT savvy skills.
Having said that and despite the ground gained by women over the past few decades, the road is still long to remove glass ceilings. I believe that truly successful results will only be reached when we no longer talk of women striving to succeed as much as men do in the business world, but when such success is regarded as natural.
2. We live in rapidly changing times, especially for businesses, there are new opportunities, however, there are also new challenges. The workplace of the future is flexible given the escalating impact of intrapreneurs and digital nomads; the genie is already out of the bottle and there is no putting it back inside! Globalisation, technology revolution, borderless business environment, workforce diversity; these are just few of the challenges businesses face. Recognising and overcoming the difficulties are essential for the growth of every enterprise.
Flexibility, adaptability, training of employees, reorganisation, updating procedures and policies, amongst other, should assist companies to overcome the challenges and also grow and develop.
It is also crucial for companies to wake up to the need to cultivate ways to both attract and retain employees across all age groups. While ageism is an often ignored type of discrimination, the more on-the-pulse companies manifest that multi-age and multi-cultural teams of men and women are the most productive because they pool in the wealth and vibrancy of diverse beliefs, outlooks and strengths.
Commitment to corporate social responsibility is another development impacting the business world. Again this is becoming much more than nurturing a feeling of connection by reaching out to various social sectors. It is an undisputed fact that companies can no longer dismiss the importance and dire need of sustainability.
The dizzying speed of technological advances, particularly in Artificial Intelligence are definitely posing unprecedented challenges as well as opportunities which I feel we still need to come to terms with. I believe that the business world is on the cusp of a seismic change that will effectively re-create our lifestyles and re-write our history. Exciting and disconcerting at the same time.
Meanwhile, the ongoing challenges of globalisation and compliance with all new regulations entering into force continue to keep up the pressure of ‘staying on top of the game’. Recognising and overcoming the difficulties turn challenges into opportunities enabling the growth of every enterprise. Once more, it is important to highlight how flexibility, adaptability, re/training of employees, creativity, reorganisation, updating procedures and policies are the way forward to shape the emerging business landscape.
3. Competitiveness in business has always been about getting the message across to your potential and actual clients that in itself is based on an outward orientation. What has changed is the way businesses are going about it. I need hardly allude to how social media has revolutionised the image, the visibility and not merely the marketing and advertising of any business in a borderless world.
The consequence of all this unequivocally points to the crucial importance of building trust in a world that is mired in hype and fake news. I believe that being both open and authentic are the requisites which give an edge to a business today for people are increasingly clamouring for a corporate world with a social conscience.
Openness to innovation is yet another decisive factor Therefore it is fundamental for any business to harness innovation; to be open about its corporate culture as well as message; and outward looking with a strong commitment to make a positive difference in people’s lives. Thinking outside the box complements innovation and commitment to excellence. At Gauci Maistre – Xynou (Legal | Assurance) innovation is at the centre of our way of doing things, in our corporate functions, business models and processes. Law firms must learn to innovate to remain competitive, survive in the ever-changing marketplace and ensure that the client’s professional needs are met.
It is wonderful to celebrate the many strides forward that women have made in comparison to our mothers and grandmothers. Women today have proved themselves in positions of power carrying considerable decision-making authority and game-changing leadership positions. Finland’s young all female led coalition government elected last December is certainly a milestone though not so surprising given its long tradition of appreciating and advancing women. At 34, Sanna Marin is the world’s youngest head of state. Closer home, Katerina Sakellaropoulou, a high court judge and ardent human rights advocate, truly made history when she was elected as Greece’s first female president.
Two years have passed since Iceland implemented a new law banning pay discrimination on the basis of gender. It is the first country to legally require employers pay women equal wages as men for the same job. And I fervently hope that the momentum for other countries to follow gains more speed for this type of injustice is truly deplorable.
Women no longer lag behind men in most study areas and occupations. Moreover, women’s all round contribution to society needs recognition not proof. Undoubtedly, women today have more freedom in the broadest sense to fulfil their dreams. Yet gender bias and stereotypes persist keeping countless women disadvantaged.
As a result, the role of women in today’s society is inevitably culture bound in the way women receive different amounts of respect. Although there is still a great deal to be done to eliminate gender inequality, women believe in themselves more and more. I have no doubt that such a sense of empowerment underlined with delivered success will continue to act as a catalyst for redressing gender bias and discrimination.
Martha Gnaedig
General Manager
COWA HELLAS S.A.
1. Σαφώς, στην εποχή μας οι γυναίκες μπορούν να ηγηθούν σε κάθε είδους επιχείρηση.
Το ποσοστό των ανδρών σε ηγετικές θέσεις, είναι αναμφισβήτητα ακόμα πολύ υψηλό, όμως, οι γυναίκες αναρριχώνται στην κλίμακα της ηγεσίας με ταχύς ρυθμούς.
2. Δεδομένης της προδιαγραφόμενης ανάπτυξης, κάθε επιχείρηση οφείλει να διασφαλίσει κατ’ αρχάς τη σταθερότητά της και εν συνεχεία την ανάπτυξή της, στο τωρινό ραγδαία μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον. Το ήθος οι αξίες και η καινοτομία της κάθε επιχείρησης θα παράξουν το μελλοντικό πλούτο του κάθε κλάδου. Όλοι μαζί, υπό το πλαίσιο του ήθους, θα διασφαλίσουμε το σωστό πλαίσιο για το επιχειρηματικό περιβάλλον του μέλλοντος.
3. Η εξωστρέφεια είναι μονόδρομος και βασική προϋπόθεση για τη σωστή ανάπτυξη κάθε επιχείρησης.
Η ανάπτυξη προϋποθέτει την αμφίδρομη επικοινωνία της επιχείρησης με τους συνεργάτες της, έχοντας συμπεριλάβει στην κουλτούρα της το κοινωνικό αποτύπωμά της προς την κοινωνία και το περιβάλλον.
4. Το κύτταρο της κάθε κοινωνίας, όπως και της σύγχρονης κοινωνίας, είναι η οικογένεια.
Η σύγχρονη γυναίκα, εκτός του εργασιακού της χώρου, οφείλει πρωτίστως να διατηρήσει τον ενωτικό ρόλο που έχει εντός της οικογένειάς. Ορισμένοι καταλυτικοί ρόλοι της γυναίκας εντός του οικογενειακού πλαισίου είναι η διαπαιδαγώγηση, η ένωση και η ισορροπία. Γίνεται λοιπόν αντιληπτό, πως η γυναίκα σε περίπτωση που αναλάβει μία υψηλή θέση καριέρας, οφείλει να διατηρήσει αυτά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, αλλά και να τα μεταδώσει στον περίγυρό της και κατ’ επέκταση στο κοινωνικό σύνολο.
Βασιλική Βλαχαντώνη
Chief Financial Officer
Langlois Enterprises Ltd
1. Οι σύγχρονες γυναίκες έχουν αποδείξει ότι μπορούν να κατακτούν δύσκολες κορυφές. Σε πολυάριθμους επιχειρηματικούς κλάδους συναντούμε σήμερα γυναίκες στις ανώτερες θέσεις. Ελληνίδες οι οποίες δεν βρίσκονται απλώς στα υψηλότερα πόστα αλλά κατορθώνουν και να ηγούνται. Όλοι γνωρίζουμε ότι η πραγματική ηγεσία δεν απορρέει από τη θέση αλλά από τη δυνατότητα να εμπνέεις, να καθοδηγείς, να φέρνεις αποτελέσματα, να ακολουθείς τις τεχνολογικές εξελίξεις και να αλλάζεις τα δεδομένα στη σύγχρονη πραγματικότητα. Στο νέο πλαίσιο των επιχειρηματικών δομών ο «manager» έχει πλέον αντικατασταθεί από τον «leader».
Είναι αλήθεια, βέβαια, ότι σε ορισμένους χώρους διατηρούνται ακόμη στερεότυπα και νοοτροπίες που βάζουν εμπόδια στην πορεία των γυναικών προς τα υψηλότερα σκαλοπάτια. Αυτά, όμως, είναι κατάλοιπα που δεν συνιστούν πια τον κανόνα αλλά μόνο την εξαίρεση. Με την καθημερινή μας δραστηριότητα και εξέλιξη διεκδικούμε όλο και περισσότερο το δικαίωμα να κρινόμαστε σύμφωνα με τις ικανότητες και τις επιδόσεις μας και όχι με βάση το φύλο μας. Το αποτέλεσμα είναι τα «άβατα» του παρελθόντος να καταρρέουν το ένα μετά το άλλο. Και μαζί τους τελειώνει και η απαρχαιωμένη πια αντίληψη περί «ανδρικών» και «γυναικείων» μορφών του επιχειρείν.
Πιστεύω, όμως, ότι η συζήτηση δεν θα πρέπει να εγκλωβίζεται πια στο «αν οι γυναίκες μπορούν να ηγηθούν». Αυτό είναι πλέον κάτι γνωστό και αποδεδειγμένο. Σε ένα μεγάλο ποσοστό έχουμε αμερόληπτη κρίση, υψηλή ενσυναίσθηση, ευαισθησία και ανοιχτό μυαλό ώστε να αντιλαμβανόμαστε άμεσα τις όποιες κρίσεις και αλλαγές. Με την πολυπλοκότητα του τρόπου σκέψης που μας χαρακτηρίζει, έχουμε την δυνατότητα να προσαρμόζουμε καταστάσεις και συμπεριφορές ανάλογα κάθε φορά με την περίσταση. Άλλοτε δείχνοντας με αποφασιστικό τρόπο την δυναμικότητά μας και άλλοτε χρησιμοποιώντας τη διαλλακτική πλευρά μας ώστε να ηρεμούμε πνεύματα και συμπεριφορές.
Το κρίσιμο ερώτημα σήμερα είναι «τι εμποδίζει τις γυναίκες να ηγηθούν». Συνεπώς, το ενδιαφέρον μας θα πρέπει να στραφεί στο πως θα δημιουργήσουμε τις συνθήκες εκείνες που θα επιτρέψουν στις γυναίκες να αναρριχηθούν σε υψηλές θέσεις ευθύνης. Βάσει της αξίας, της δημιουργικότητάς αλλά και του ταλέντου τους.
Με άλλα λόγια οφείλουμε να αναζητήσουμε τρόπους αντιμετώπισης του γνωστού φαινομένου της «γυάλινης οροφής» . Της τάσης, δηλαδή, να συναντάς λιγότερες γυναίκες όσο ανεβαίνεις στην ιεραρχία μιας επιχείρησης. Στον χώρο της ναυτιλίας, για παράδειγμα, βλέπουμε σήμερα, με μεγάλη ικανοποίηση ότι η γυναίκα είναι παρούσα στα υψηλότερα κλιμάκια. Ταυτόχρονα, όμως, διαπιστώνουμε ότι χρειάζονται να γίνουν ακόμη πολλά ώστε να πείσουμε τις ναυτιλιακές εταιρείες να «επενδύσουν» στις γυναίκες τόσο στα γραφεία όσο και στο δυναμικό των πλοίων. Στο πλαίσιο αυτό, παρατηρούμε τα τελευταία να γίνονται βήματα τόσο από τον ΙΜΟ (Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός) όσο και από άλλους κυβερνητικούς ή μη οργανισμούς.
Ένα ακόμα στοιχείο που μπορεί να συντελέσει αποτελεσματικά προς την αλλαγή νοοτροπίας είναι και η ναυπηγική τεχνολογική εξέλιξη που με αφορμή και τις περιβαλλοντικές αλλαγές την καθιστούν επιβεβλημένη. Η ναυτιλία στη διεθνή ανταγωνιστική οικονομία που κινείται είναι ανοιχτή σε νέες τεχνολογίες. Πλέον οι εργαζόμενοι, ειδικά στα πλοία, πρέπει να είναι εξειδικευμένοι για τις νέες απαιτήσεις και η φυσική δύναμη δεν είναι, όπως παλιά, μοναδικό χαρακτηριστικό για εύρεση εργασίας.
2. Το επιχειρηματικό περιβάλλον μεταβάλλεται πλέον με τέτοια ταχύτητα που καθιστά κάθε «συνταγή» ξεπερασμένη και κάθε «βεβαιότητα» επισφαλή. Με αυτό το δεδομένο είναι προτιμότερο να εστιάζουμε στην ανάδειξη των χαρακτηριστικών που θα επιτρέψουν σε μια επιχείρηση να ενισχύσει τη θέση της στην αγορά και να προσφέρει ταυτόχρονα στο κοινωνικό σύνολο. Απαιτούνται ηγεσίες δεκτικές σε καινούργιες ιδέες, που τολμούν να αλλάζουν τον τρόπο λειτουργίας τους και να προσαρμόζονται ταχύτατα στις νέες συνθήκες. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το κλασικό μοντέλο της γραφειοκρατικής διοίκησης και δομής έχει παρέλθει πλέον ανεπιστρεπτί. Ζούμε στην εποχή της ευελιξίας, της καινοτομίας, της δικτύωσης, της διαρκούς έρευνας και της διαφάνειας σε όλα τα επίπεδα. Τέτοιες ιδιότητες θα πρέπει να χαρακτηρίζουν όχι μόνο τις ηγεσίες, αλλά και τη γενικότερη κουλτούρα των επιχειρήσεων που θέλουν να ξεχωρίζουν χτίζοντας ισχυρούς δεσμούς με τους πελάτες τους.
Βέβαια, το επιχειρηματικό περιβάλλον δεν είναι αποκλειστική ευθύνη των επιχειρήσεων. Εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από την πολιτεία και τους κρατικούς θεσμούς. Το κράτος οφείλει να κάνει άμεσα βήματα αντιμετωπίζοντας το τέρας της περιττής γραφειοκρατίας, παρέχοντας κίνητρα για την υιοθέτηση «πράσινων» επιχειρηματικών πρακτικών, αίροντας τα εμπόδια στις μεγάλες επενδύσεις και επιταχύνοντας την απονομή της δικαιοσύνης. Και πάνω απ’ όλα θα πρέπει να συμβάλει επιτέλους στη δημιουργία μιας κρατικής μηχανής που δεν θα βάζει εμπόδια στην επιχειρηματικότητα αλλά θα πολλαπλασιάζει την αποδοτικότητά της προς όφελος της κοινωνίας.
Η εξωστρέφεια βρίσκεται στον πυρήνα της ανταγωνιστικότητας. Αν ορίσουμε την ανταγωνιστικότητα ως την ικανότητα μιας επιχείρησης να αναπτύσσεται και να βελτιώνει τη θέση της στις αγορές, τότε αντιλαμβανόμαστε ότι η εξωστρέφεια αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την επίτευξή της. Στο χώρο, μάλιστα, της ναυτιλίας αυτές οι δύο έννοιες είναι πρακτικά συνώνυμες. Ο εξωστρεφής προσανατολισμός αποτελεί το χαρακτηριστικό γνώρισμα κάθε σύγχρονης και δυναμικής ναυτιλιακής επιχείρησης που φιλοδοξεί να πρωταγωνιστεί στις εξελίξεις. Άλλωστε, αν υπάρχει ένα στοιχείο που καθιστά την ελληνόκτητη ναυτιλία τόσο δυναμική και διεθνώς ανταγωνιστική, αυτό δεν είναι άλλο από την εξωστρέφειά της.
Βέβαια, η εξωστρέφεια για να γίνει πράξη και να τονώσει την ανταγωνιστικότητα προϋποθέτει και μια σειρά από άλλες δράσεις. Προώθηση νέων ψηφιακών τεχνολογιών, έμφαση στην έρευνα και την καινοτομία, επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό και χρήση μηχανισμών διασφάλισης διαφάνειας. Γιατί, εξωστρέφεια δεν σημαίνει μόνο να κατακτάς νέες αγορές αλλά και να αποδεικνύεις καθημερινά ότι εφαρμόζεις υπεύθυνες πολιτικές που σε εδραιώνουν στον τομέα σου.
4. Ακούγεται κάπως παράδοξο, όμως, η σημερινή γυναίκα δεν έχει μια «θέση» αλλά πολλαπλές. Αγωνίζεται για την ανέλιξή της στον επαγγελματικό στίβο, φροντίζει να διασφαλίσει ένα στοργικό περιβάλλον για την οικογένειά της υπό όρους έμφυλης ισοτιμίας, πρωταγωνιστεί συχνά σε κοινωνικές δράσεις και – ανάμεσα σε όλα αυτά – αναζητεί το χώρο και το χρόνο για την προσωπική της ολοκλήρωση, όπως την αντιλαμβάνεται εκείνη.
Πριν από μερικά χρόνια η κοινωνία προδιέγραφε το ρόλο της γυναίκας σε όλα αυτά τα πεδία. Σήμερα δεν υπάρχει κοινωνικό πεδίο όπου να μην χαράζει η ίδια η γυναίκα τη δική της πορεία. Ωστόσο, παρά την πολυπραγμοσύνη, την ενσυναίσθηση και τη συναισθηματική νοημοσύνη που τις χαρακτηρίζουν, οι σύγχρονες γυναίκες δυσκολεύονται πολλές φορές να ανταποκριθούν στις πιεστικές ανάγκες των πολλαπλών ρόλων τους. Η μεγάλη πρόκληση για τη σημερινή γυναίκα είναι, λοιπόν, ακριβώς αυτή. Αφού απέδειξε ότι μπορεί να κάνει τα πάντα, τώρα της ζητείται να κάνει τα πάντα ταυτόχρονα.
Όπως μάλιστα είχα αναφέρει και σε ένα σχετικό φόρουμ για την θέση των γυναικών στο ναυτιλιακό κλάδο, «είναι θέμα επιλογής μας». Δεν είναι αυτονόητο ότι όλες οι γυναίκες επιθυμούν να μπουν στον επιστημονικό και επαγγελματικό στίβο. Μάλιστα, αυτές που επιλέγουν να ενασχοληθούν μόνο με την ανατροφή των παιδιών τους πρέπει να λαμβάνουν εκτίμησης, ίσως και μεγαλύτερης, από τις «πετυχημένες» επαγγελματίες διότι επιτελούν το ύστατο κοινωνικό λειτούργημα. Το αντίστοιχο όμως θα πρέπει να συμβαίνει και για τις μητέρες – επαγγελματίες που καθημερινώς προσπαθούν να αποδείξουν την αξία τους και παράλληλα να είναι δίπλα στα παιδιά τους με τον ελάχιστο χρόνο που τους απομένει. Οι ισορροπίες δοκιμάζονται καθημερινώς και βασικό στοιχείο στηριξής τους δεν είναι κανένας άλλος παρά μόνο η ίδια η οικογενειά τους.
Πριν από δύο μήνες σε μια βόλτα με την κόρη μου, γύρισε και μου είπε: «Μαμά είμαι πολύ περήφανη για σένα». Αυτή η μικρή έκφραση με γέμισε δύναμη και ελπίδα. Παράλληλα αισθάνθηκα μια μικρή μείωση στις τύψεις που ασυναίσθητα βιώνω για το ότι δεν είμαι με την παλιά έννοια «κλασική μαμά», αλλά είμαι η δραστήρια και δυναμική εργαζόμενη μητέρα.
Χωρίς καμία πρόθεση ανταγωνισμού μεταξύ των φύλων οφείλουμε, λοιπόν, να αναγνωρίσουμε ότι οι γυναίκες έχουμε αναλάβει πια το πιο βαρύ φορτίο. Η συνειδητοποίηση αυτή θα μας επιτρέψει να προωθήσουμε με πιο ενεργό τρόπο πολιτικές που θα διευκολύνουν τις γυναίκες στην επίτευξη των πολυδιάστατων στόχων τους. Και η ηγεσία είναι φυσικά ένας από αυτούς.
Dimitra Marina Giordamli
Corporate Affairs
Prisma Electronics SA
1. Σε έναν κατά παράδοση ανδροκρατούμενο χώρο είναι ευχάριστο που βλέπουμε ολοένα και περισσότερες γυναίκες να εισέρχονται και να επιτυγχάνουν μια σημαντική καριέρα. Προσωπικά, πιστεύω ότι το φύλο δεν επηρεάζει τις απαιτήσεις. Ειδικά στο χώρο της Ναυτιλίας που οι απαιτήσεις είναι αδιαμφισβήτητα έντονες θεωρώ ότι ο χαρακτήρας του ατόμου, οι ικανότητες και η αποδοτικότητα είναι αυτές που καθορίζουν την επιτυχία. Ειδικότερα, το προφίλ μιας γυναίκας η οποία είναι αποφασιστική, έτοιμη, με πίστη και αφοσίωση στη θάλασσα. Παράλληλα, μια γυναίκα πρέπει να είναι δυναμική και σοβαρή, να την διακρίνει η υπευθυνότητα και να εμπνέει το σεβασμό των συνεργατών της. Από τη φύση της μπορεί να ασχολείται ταυτόχρονα με αρκετά πράγματα, να γεννά ιδέες και να επιλύει προβλήματα. Τα ναυτιλιακά δρώμενα ποτέ δεν είναι απλά και στάσιμα, είναι δυναμικά. Ταυτόχρονα σε πολλές περιπτώσεις είναι πολυσύνθετα και απαιτούν γρήγορη κρίση, προσαρμογή και αποφασιστικότητα. Η γυναικεία ψυχολογία και συμπεριφορά είναι κι αυτή πολυσύνθετη και πολυσχιδής. Μη ξεχνάμε άλλωστε ότι η θάλασσα αλλά και η ναυτιλία είναι γένους θηλυκού, αυτό από μόνο του σημαίνει ότι η γυναικεία φύση ταιριάζει απόλυτα και εν δυνάμει καθορίζει τα ναυτιλιακά δρώμενα. Όλα αυτά συμβάλλουν ολοένα και περισσότερο στις ανάδειξη γυναικών σε υψηλόβαθμες θέσεις το οποίο αποτελεί πλέον γεγονός σε παγκόσμια κλίμακα.
2. Στην Ελλάδα του 2020 οι προκλήσεις για μια αμιγώς Ελληνική εταιρεία που καλείται όχι μόνο να αναπτυχθεί αλλά πλέον να επιβιώσει, έχουν πολλαπλώς αναφερθεί από ειδικούς και είναι γνωστές σε όλους μας. Η πορεία της Ναυτιλίας μας εξακολουθεί να είναι ανοδική ωστόσο όταν οι λύσεις και τα προϊόντα μας καλούνται να ανταγωνιστούν εταιρείες κολοσσούς του παγκοσμίου εμπορίου, η προσπάθεια πρέπει να είναι διαρκής και συντονισμένη. Η Ναυτιλία ως αγορά δεν γνωρίζει σύνορα, συνεπώς δε πρέπει να γνωρίζουν σύνορα ή άλλους περιορισμούς και οι λύσεις της PRISMA ELECTRONICS. Το τρέχον οικονομικό πλαίσιο της χώρας μας προφανώς δεν είναι το πιο ευνοϊκό για την υγιή ανάπτυξη μιας εταιρείας σε μια απαιτητική αγορά όπως αυτή της Ναυτιλίας. Ως εταιρείες καλούμαστε τις περισσότερες φορές να χρηματοδοτούμε πλήρως την όποια ενέργεια σε οποιαδήποτε αγορά του κόσμου και αν απευθυνόμαστε, σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει με αντίστοιχες εταιρίες του εξωτερικού. Επιπροσθέτως, συχνά καλούμαστε να υπερασπιστούμε τη ποιότητα και την αξιοπιστία των παρεχόμενων λύσεων όχι μόνο στο εξωτερικό αλλά και ενώπιων Ελληνικών εταιρών λόγω του γενικότερου «κλίματος» που έχει δημιουργηθεί παρά την ομολογουμένως διεθνή αναγνώριση και πιστοποίηση που έχουν τα προϊόντα και οι λύσεις της εταιρίας μας.
Η Ψηφιακή εποχή έχει φτάσει και στη Ναυτιλία και σήμερα παρουσιάζεται μια άνευ προηγουμένου ευκαιρία στις εταιρείες μας να λάβουν το μερίδιο που τους αναλογεί σε ταχύτατους ρυθμούς καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται ραγδαία.
Η PRISMA ELECTRONICS συνεχίζει να επενδύει στην έρευνα και ανάπτυξη ώστε να μπορεί να παραμένει όχι απλώς ανταγωνιστική αλλά και πρωτοπόρος σε παγκόσμιο επίπεδο σε θέματα ναυτικής τεχνολογίας. Οι παγκόσμιες κανονιστικές διατάξεις του ΙΜΟ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων περιβαλλοντικών και άλλων ελεγκτικών φορέων συχνά επιτάσσουν την ανάγκη για γρήγορη προσαρμογή σε νέα μέτρα και το γεγονός αυτό απαιτεί ευελιξία και προθυμία στην αλλαγή κάτι που η εταιρία μας έχει αποδείξει ότι διαθέτει.
Τα νέα ζητούμενα στη Ναυτιλιακή αγορά απαιτούν μια συνεχή εγρήγορση και αναζήτηση καινοτόμων λύσεων. Με επιμονή, συνέπεια και σοβαρότητα μπορούμε να διεκδικήσουμε τη θέση που μας αξίζει και ως καινοτόμες εταιρίες και ως μια ισχυρή ένωση τόσο στη Ελληνική όσο και την παγκόσμια αγορά.
3. Εν έτει 2020 πιστεύω ότι η επιτυχία και εξέλιξη μιας επιχείρησης έγκειται στο γεγονός της εξωστρέφειας. Ζούμε σ’ ένα περιβάλλον που τα πάντα εξαρτώνται από την παγκοσμιοποίηση. Οι ελληνικές επιχειρήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό σε διεθνές επίπεδο και σ’ ένα κλάδο όπως η Ναυτιλία δεν γίνεται παρά να είσαι εξωστρεφής. Παρότι η ελληνική Ναυτιλία αποτελεί παγκόσμια δύναμη στην αγορά του θαλάσσιου εμπορίου οι κανονισμοί και οι οδηγίες έρχονται από εξωγενείς παράγοντες. Αυτό σημαίνει ότι τόσο οι εφοπλιστές όσο και οι κατασκευαστές ναυτιλιακού εξοπλισμού πρέπει να ενστερνίζονται εξωστρεφείς ιδέες και να καινοτομούν σε ολοένα και δυσκολότερο πλαίσιο.
4. Με το πέρασμα του χρόνου η εικόνα της γυναίκας έχει αλλάξει ουσιαστικά. Η γυναίκα παλιότερα αντιλαμβανόταν τον εαυτό της ως λιγότερο δυναμικό και αυτόνομο, κυρίως λόγω του ότι ήταν υποχρεωμένη να παραμένει στο σπίτι και να μην εργάζεται, αλλά να ασχολείται μονάχα με την ανατροφή των παιδιών, με «τα του σπιτιού» και οι προσωπικές της ανάγκες και δυνατότητες έμπαιναν σε δεύτερη μοίρα. Τα τελευταία χρόνια τα πράγματα έχουν μεταβληθεί και η θέση της γυναίκας έχει αλλάξει πάνω στην κοινωνική σκακιέρα. Η γυναίκα πλέον εργάζεται, βγάζει τα δικά της χρήματα και δεν διστάζει να διεκδικήσει όλα όσα θέλει. Προτεραιότητα γι’ αυτές δεν αποτελεί πάντα η οικογένεια , αλλά η επαγγελματική καταξίωση και η οικονομική ανεξαρτησία. Σίγουρα, δεν μπορούμε να πούμε ακόμη ότι έχει επέλθει απόλυτη ισότητα μεταξύ των δύο φύλων αλλά τα γεγονότα δείχνουν ολοένα και περισσότερο ελπιδοφόρα αν σκεφτούμε ότι η αύξηση του γυναικείου φύλου στον τομέα της Ναυτιλίας είναι εξαιρετικά διευρυμένη και συνεχίζει να απολαμβάνει αναγνώρισης.
ΜΑΡΙΑ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ
Εντεταλμένη Δημοτική Σύμβουλος Παλαιού Φαλήρου για θέματα Τουρισμού & Ναυτιλίας
1. ’Ήδη οι Γυναίκες κρατάνε Ηγεμονικά σκήπτρα σε Φορείς, Επιχειρήσεις, Οργανισμούς Παγκοσμίως. Να μην αναφέρω παραδείγματα για να μην προσωποποιήσω την ερώτηση σας. Απλά μη ξεχνάμε ότι πρόσφατα στο Ύπατο αξίωμα Πρόεδρου Ελληνικής Δημοκρατίας είναι Γυναίκα.
2. Το υψηλό επίπεδο σπουδών παράλληλα με την προσωπική Εντιμότητα, Ειλικρίνεια αλλά και την σταθερότητα Φορολογική , Χωροταξική από πλευράς κράτους, Πιστοποίηση Υπηρεσιών και γνώση καινοτομιών άλλων κρατών συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της ανταγωνιστικότητας.
3. Η εξωστρέφεια σίγουρα παράγει αποτελέσματα σε συνδυασμό με βελτίωση παραγόντων εσωτερικής επιχειρηματικότητας. Εννοώ η εσωτερική παραγωγή (Πρωτογενής Παράγοντας) βιομηχανία με νέα σύγχρονα πρότυπα , πιστοποίηση Υπηρεσιών ώστε να μπορέσει εν συνεχεία να γίνει εξαγώγιμο ένα προϊόν.
4. Η θέση της Γυναίκας και τώρα και πάντα Ήταν Είναι και θα είναι στο πιο ψηλό σκαλί γιατί πάνω απ όλα όλοι οφείλουμε την Ύπαρξη μας σε μια Μάννα. Όμως μέσα από αγώνες η Γυναίκα έχει καταφέρει να κατακτήσει Κορυφές σε όλα τα Μορφωτικά, Κοινωνικά, Πολιτιστικά Επιχειρηματικά δρώμενα το ζητούμενο είναι ο αριθμός να μεγαλώσει και με άλλες Γυναίκες.
Αγγελική Χωματά Μαργέτη
Vice chairman at Margetis Maritime Consulting and Associate Member of the Association of Average Adjusters
1. Σε ελάχιστες χώρες τα ποσοστά συμμετοχής των γυναικών στην επιχειρηματική δραστηριότητα πλησιάζουν τα αντίστοιχα των ανδρών. Αυτό συμβαίνει στις φτωχές περιοχές του πλανήτη, όπου οι γυναίκες ωθούνται στον επιχειρηματικό στίβο για λόγους βιοποριστικούς (επιχειρηματικότητα ανάγκης), ενώ αντιθέτως στις πλουσιότερες χώρες η επιχειρηματική δραστηριοποίηση και η εξελιξιμότητα των γυναικών (επιχειρηματικότητα ευκαιρίας) υπολείπεται σταθερά των ανδρών. Παρατηρήθηκε από πρόσφατες έρευνες ότι μόνο 27% των γυναικών κατέχουν διευθυντικές θέσεις παγκοσμίως. Στην Ελλάδα, το ποσοστό διείσδυσης της γυναικείας επιχειρηματικότητας ανήλθε σε 24,9% το 2019, ήτοι ήταν αυξημένο, συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια. Το 81% των Ελληνίδων γυναικών μάνατζερ, όμως, έχει μετοχική σχέση με την επιχείρηση που διοικεί, οι δε εταιρείες αυτές στην πλειονότητά τους είναι μικρές και απασχολούν λιγότερα από 10 άτομα. Αντιθέτως, στις εταιρείες που ο κύκλος εργασιών τους ξεπερνά τα 50 εκατ. ευρώ, οι γυναίκες επικεφαλής δεν ξεπερνούν το 8% περίπου του συνόλου. Η μικρή αυτή γυναικεία συμμετοχή στην επιχειρηματικότητα εντείνει τις δυσκολίες για επιχειρηματική δραστηριοποίηση, και συνεπάγεται σημαντικές απώλειες ανθρώπινου δυναμικού, καθώς δεν αξιοποιούνται αποτελεσματικά οι γνώσεις και οι εμπειρίες των γυναικών.
Εντούτοις, το μεγαλύτερο ποσοστό των πτυχιούχων και των διδακτόρων στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι γυναίκες. Επίσης, έρευνες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες υπερτερούν σε τρεις εξαιρετικά σημαντικούς ποιοτικούς δείκτες: την καινοτομικότητα των επιχειρήσεων, το τεχνολογικό επίπεδο και τις προοπτικές δημιουργίας απασχόλησης. Στην Ελλάδα οι γυναίκες επιχειρηματίες υπερτερούν των ανδρών στη στρατηγική εξωστρέφειας α) προσφέροντας νέα προϊόντα ή υπηρεσίες στους πελάτες τους, β) αξιοποιώντας τις νεότερες τεχνολογίες στο επιχειρηματικό τους εγχείρημα, γ) στοχεύοντας σε νέες αγορές καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό των εσόδων τους προέρχεται από εξαγωγές. Για τους λόγους αυτούς η συμμετοχή των γυναικών με τα υψηλά προσόντα που διαθέτουν πρέπει να είναι πιο ενεργητική στην δεξαμενή της επιχειρηματικότητας. Στόχος η μετάβαση σε μια νοοτροπία όπου δεν θα χρειάζεται να παλεύουν οι γυναίκες για να γίνουν τα αυτονόητα πράξη, ούτε το φύλο θα αποτελεί προσδιοριστικό παράγοντα επιτυχίας.
2. Το πρόβλημα με την επιχειρηματικότητα της ανάγκης που υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα είναι ότι επιδεινώνει τη λειτουργία της αγοράς, καταστρέφει τις ευκαιρίες, δεν ευνοεί την εξωστρέφεια, την ανάπτυξη. Αναγκάζονται να προσφεύγουν οι επιχειρηματίες στη φοροδιαφυγή και στην εισφοροδιαφυγή, προκειμένου να αποκτήσουν πλεονεκτήματα έναντι του ανταγωνισμού.
Βασικός άξονας για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας ιδίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων αποτελεί η δημιουργία ενός δίκαιου, σταθερού και αμετάβλητου φορολογικού και θεσμικού/νομικού πλαισίου που να ευνοεί τον ανταγωνισμό και να περιορίζει την γραφειοκρατία μεταξύ των επιχειρήσεων τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η πολιτεία πρέπει να δημιουργήσει τις απαραίτητες δομές για την διευκόλυνση κάθε επενδυτή με την δημιουργία α) “one stop shop”, δηλ. σημείων μοναδικής επαφής για κάθε συναλλαγή του επιχειρηματία με το Δημόσιο (ίδρυση, αδειοδότηση, μεταφορά προϊόντων και υπηρεσιών, χρηματοδότηση, κλπ), β) κέντρων εξυπηρέτησης επιχειρήσεων και εποπτείας τα οποία θα παρέχουν πληροφορίες για τα προγράμματα του ΕΣΠΑ, τους Επενδυτικούς Νόμους, τις εξαγωγές, την πρόσβαση στην εσωτερική αγορά, κλπ., γ) κινήτρων για την ανάπτυξη της καινοτομίας.
Οι επιχειρήσεις οφείλουν να αξιοποιήσουν καλύτερα το πολύτιμο κεφάλαιο που λέγεται Γυναίκες. Πρέπει λοιπόν οι διοικήσεις των εταιρειών να εκσυγχρονίσουν την κουλτούρα τους, να υπάρχει πρόσβαση των γυναικών σε πιο ποιοτικές θέσεις εργασίας και να θεσπίσουν προγράμματα που θα αναπτύξουν το γυναικείο ταλέντο και θα το εξελίξουν στην κορυφή της ιεραρχίας.
3. Η ανάπτυξη της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων είναι στενά συνυφασμένη με μία εξωστρεφή στρατηγική, ώστε να δημιουργούνται οι προϋποθέσεις και να αυξάνονται οι πιθανότητες για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων, την ανάπτυξή τους, τη δημιουργία και τη διατήρηση νέων θέσεων απασχόλησης, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητά τους τόσο στην εγχώρια αγορά όσο και στον παγκόσμιο χάρτη, διαχέοντας την γνώση και την τεχνογνωσία, την καινοτομία των προϊόντων και υπηρεσιών.
Προκειμένου οι ελληνικές επιχειρήσεις να αναζητήσουν κερδοφόρες επενδυτικές διεξόδους θα πρέπει να διερευνήσουν τις δυνατότητες της επιχείρησής τους από πλευράς ανθρωπίνων και υλικών πόρων, να αναλύσουν όλες τις πιθανές αγορές-χώρες στόχους, να μελετήσουν όλες τις εναλλακτικές στρατηγικές επέκτασης και να διαμορφώσουν ένα αντίστοιχο σχέδιο μάρκετινγκ (στρατηγική προϊόντος, τιμολογιακή πολιτική, στρατηγική διανομής και προώθησης).
4. Οι γυναίκες αποτελούν κύριο μοχλό κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης, έχουν ιδιαίτερες δεξιότητες, συμπεριφορές και τρόπο σκέψης, μπορούν και πρέπει να συμβάλλουν θετικά στην ανταγωνιστικότητα, την οικονομική ανάπτυξη. Συμβάλλουν ουσιαστικά στην κερδοφορία και αποδοτικότητα των επιχειρήσεων, ενώ «οι γυναίκες ανώτατα – στελέχη διακρίνονται για την αποτελεσματική διοίκησή τους, καθώς και για την καλύτερη διαχείριση του κόστους των εταιρειών που διοικούν».
Πολύ ισχυρά είναι και τα μηνύματα που έρχονται από την Ευρώπη και όλον τον κόσμο όπου οι γυναίκες πρωτοπορούν στην πολιτική, έχοντας το προβάδισμα και ασκώντας ηγεσία σε ανώτατο επίπεδο, όπως είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, η Φινλανδία, η Νέα Ζηλανδία, ενώ προσφάτως στην Ελλάδα ανέλαβε το ανώτατο πολιτειακό αξίωμα της χώρας, με πολύ μεγάλη πλειοψηφία της εθνικής αντιπροσωπείας, η Αικατερίνη Σακελλαροπούλου, συμβολίζοντας, για τη χώρα μας, τη μετάβαση σε μία νέα εποχή. Κλείνοντας θα ήθελα να κάνω αναφορά στην MARGETIS MATITIME CONSULTING στον Πειραιά, η οποία έχει επανδρώσει το ανθρώπινο δυναμικό της κατά ποσοστό 50% με γυναίκες.
