Γράφει ο Δρ Αθανάσιος.Ε.Δρούγος
Διεθνολόγος-Στρατηγικός Αναλυτής
Η επικράτηση του Τούρκου προέδρου ήταν καθολική αναφορικά με τις προεδρικές, ενώ σε κοινοβουλευτικό επίπεδο το κυβερνών κόμμα AKP με την ισχυρή προεκλογική σύμπραξη με τον ακροδεξιό ηγέτη Μπαχτσελί (του κόμματος Εθνικιστικής Δράσης ΜΗP, διαδόχου του πρώτου ηγέτη των Γκρίζων Λύκων Αλπαρσλάν Τουρκές ) του παρέχει ισχυρότατη πλειοψηφία στην 600 πλέον μελών της μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, για την εφαρμογή του υπερφιλόδοξου προγράμματος του, στηριζόμενος στο νέο προεδρικό σύστημα διακυβέρνησης και την υιοθέτηση των 18 και πλέον αλλαγών που ενέκρινε (έστω και με το οριακό ποσοστό του 51,5%) ο Τουρκικός λαός στο δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου του 2017.
Πρώτο: Οι επιπτώσεις της καθαρής νίκης Ερντογάν θα είναι πλέον καθημερινές, ενδυναμωμένες και πολυδιάστατες σε όλο το φάσμα των θεμάτων της εξωτερικής, αμυντικής. πολιτιστικής, εκπαιδευτικής ως και ευρύτερης πολιτικής της Άγκυρας. Η Τουρκία θα εξακολουθήσει να διατηρεί υψηλούς τόνους και παρουσία σε όλα τα ζητήματα της Μέσης Ανατολής – Υπερκαυκασίας – Βαλκανίων – Ανατολικής Μεσογείου – Αφρικής – διασυμμαχικά – ενδο – Ισλαμικά – καταπολέμησης της τρομοκρατίας – προστασίας Μουσουλμανικών πληθυσμών από τους Τατάρους της Κριμαίας μέχρι τους Ροχίνγιας στην Μιανμάρ κα, ενώ θα προσπαθήσει να ενισχύσει πιο πολύ την θέση του στην περιοχή της Μεσοποταμίας, επικαλούμενος την σκληρή θέση της χώρας του απέναντι στην διεθνή τρομοκρατία ή όπως αυτός την εκλαμβάνει. Εκτιμώ ότι θα εξακολουθήσει να επιδιώκει διεύρυνση της Τουρκικής παρουσίας και ανατολικά του Ευφράτη στην Βόρειο και ΒΑ Συρία, ως και ενεργό παρουσία σε υποστήριξη της Παλαιστινιακής Χαμάς, κάτι που θα εξακολουθήσει να προκαλεί σοβαρούς τριγμούς στις σχέσεις του με τις ΗΠΑ, ενώ θα κρατήσει πιο μεγάλες αποστάσεις από το Ισραήλ.
Το θέμα των Κούρδων θα εξακολουθεί να κυριαρχεί στην Τουρκία, ενώ η αρκετά ικανοποιητική εμφάνιση του φυλακισμένου ηγέτη του HDP σε προεδρικό και κοινοβουλευτικό επίπεδο έδειξε αρκετά. Η εκ νέου δυναμική εμφάνιση του κόμματος στις περιοχές του Χακάρι, Βαν, Ντιγιαρμπακίρ, Σιρνάκ κα με υψηλά ποσοστά, αλλά και εκείνα που έλαβε σε μεγάλα μητροπολιτικά κέντρα όπως σε Αττάλεια – Άγκυρα – Κωνσταντινούπολη – Σμύρνη κα, αναμφίβολα θα έχουνε σταδιακά αντίκτυπο στην εσωτερική πλευρά της χώρας. Πολλά θα κριθούν και από τις εξελίξεις στην Β.Συρία αλλά και από τiς Αμερικανο – Κουρδικές σχέσεις. Παρά τις εσωτερικές διαφορές τους οι Κούρδοι, εξακολουθούν να διαδραματίζουν τον δικό τους ρόλο στην ευρύτερη περιοχή. Υποστηρίζονται από το Ισραήλ, ενώ στο πόλεμο κατά των τζιχαντιστών στην Μεσοποταμία συνέδραμαν στις Δυτικές επιχειρήσεις για την ανακατάληψη Ιρακινών και Συριακών πόλεων κάτι που το λαμβάνουν υπόψη τους οι Αμερικανοί (αναφέρομαι στο χερσαίο μέρος της Συμμαχίας των 69 συμμάχων κρατών των ΗΠΑ με την επωνυμία ΙΝΗERENT RESOLVE).
Δεύτερο: Δεν υπάρχει περίπτωση Τουρκικής αποχώρησης από το ΝΑΤΟ. Η Άγκυρα κυρίως βρίσκεται σε “αντιπαράθεση” με τους Αμερικανούς και εκβιάζει καταστάσεις. Δεν έχει παρατηρηθεί μέσα στους κόλπους του ΝΑΤΟ στην διάρκεια των τελευταίων τριών χρόνων, κάποια έντονη εσωτερική διάσταση απόψεων της Τουρκίας με τις άλλες σύμμαχες χώρες. Δεν έχει υπάρξει καμία σοβαρή διαφοροποίηση της στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο, στην Επιτροπή Αμυντικού Σχεδιασμού, σε θέματα πυρηνικής στρατηγικής, δομής δυνάμεων, αντιπυραυλικής άμυνας, αποστολή στρατιωτικών τμημάτων της Συμμαχίας σε άλλα σημεία του πλανήτη κλπ. Αντίθετα παρατηρείται μία λογική παρουσία της Άγκυρας μέσω συμμετοχικών διαδικασιών στο Στρατηγείο Χερσαίων Δυνάμεων στην Σμύρνη, μία δυναμική αναβάθμιση του εγκεκριμένου από το ΝΑΤΟ, Κέντρου Άριστείας για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας στην Άγκυρα, αλλά και στο πολυεθνικό Σώμα Ταχείας Ανάπτυξης / Αντίδρασης στην Κωνσταντινούπολη. Παράλληλα η Τουρκία διατηρεί κανονική παρουσία στις αποστολές του ΝΑΤΟ σε Κόσοβο κι Αφγανιστάν. Ο Ερντογάν έχει αποφύγει τις εντάσεις σε πολυμερή βάση “κοντράρεται ” με τις ΗΠΑ μόνο σε διμερή θέματα, όπως και με το Βερολίνο κάτι που είδαμε στην περίπτωση της αποχώρησης τελικά των Γερμανικών αεροσκαφών από το Ιντσιρλίκ / Άδανα.
Πολλά ασφαλώς θα κριθούν στην δεύτερη προεδρική θητεία του Ερντογάν, σε ότι σχετίζεται με τις ΗΠΑ, και μάλιστα σε μία περίοδο αναδιάταξης των διμερών σχέσεων των Αμερικανών με πολλές χώρες. Η εντυπωσιακή πρόοδος της Τουρκίας έχει ανησυχήσει τους Ισραηλινούς, ενώ τα ισχυρά συμφέροντα των ΗΠΑ στην Μ.Ανατολή και την Αραβική χερσόνησο προβληματίζονται από την διείσδυση των Ρώσων και των Ιρανών. Οι ΗΠΑ δεν θέλουνε με τίποτα να χάσουνε τις βάσεις κατασκοπείας, αντιπυραυλικής άμυνας ως και εκείνης του Ιντσιρλίκ, αλλά η ένταση των τελευταίων δύο χρόνων έχει ενδυναμώσει τους γενικότερους προβληματισμούς. Η έκδοση του ιμάμη Γκιουλέν που είναι ο θανάσιμος εχθρός του Τούρκου Προέδρου είναι μία επιλογή προς κάποιας μορφής αποκλιμάκωση, αλλά δεν είναι και εύκολη…στο να υλοποιηθεί.
Τρίτο: Η ισχυρή-επί του παρόντος συμμαχία με τον Μπαχτσελί θα ενδυναμώνει παράλληλα με τα εξωτερικά θέματα και την εσωτερική – εθνικιστική ατζέντα, αφού τα δύο κόμματα συγκλίνουν στον μεγαλοιδεατικό ρεβιζιονισμό και διατηρούν υπολογίσιμες επαφές με κράτη του Ισλαμικού κόσμου, της Μέσης Ανατολής, του Καυκάσου κα. Ο Ερντογάν θα επιδιώξει την εκ νέου εκλογή της Τουρκίας μέσα στα προσεχή 2 χρόνια ως μη-μονίμου μέλους του ΣΑ/ΟΗΕ ενώ αναμένεται να τύχει υποστήριξης από τα Μουσουλμανικά – Αφρικανικά και Ασιατικά κράτη. Άλλωστε έχει πραγματοποιήσει πολλά ταξίδια σε Αφρική – Ασία – Λατινική Αμερική, ενώ μέσα από το G20 θα έχει την υποστήριξη κρατών, όπως του Μεξικού, της Νότιας Κορέας, της Ινδονησίας κα.
Εκτιμώ ότι μέσα στην διάρκεια της νέας προεδρικής του θητείας θα προσπαθήσει να εμφανίσει την χώρα του, ότι είναι στους κορυφαίους διεθνείς παράγοντες μέσα σε ένα ρευστό κόσμο.
Τα τεράστια και φρενήρη εξοπλιστικά προγράμματα της Τουρκίας, στην νέα εποχή Ερντογάν αναμένεται να εξελιχθούν με ακόμα πιο γρήγορους ρυθμούς, ενώ η εγχώρια παραγωγή διευρύνεται κατά γεωμετρική πρόοδο (αεροσκάφη – μη επανδρωμένα αεροσκάφη – ελικοπτεροφόρο πλοίο – άρματα μάχης – τεθωρακισμένα οχήματα κα). Η Άγκυρα πλέον μέσα στα επόμενα 10 χρόνια θα κατασκευάζει σχεδόν τα πάντα, ενώ με αμείωτη ένταση θα συνεχίζονται τα συμπαραγωγικά αεροναυτικά εξοπλιστικά προγράμματα ως και πωλήσεις όπλων σε κράτη του Μουσουλμανικού – Αφρικανικού και Ασιατικού χώρου). Ειλικρινά λυπάμαι γιατί είμαστε ουραγοί, ενώ κάποιοι ή ζούνε σε παράλληλο σύμπαν ή ασυναρτησιολογούν σε Ελληνικά ΜΜΕ ή δεν γνωρίζουν τις εντυπωσιακές μελλοντικές ενέργειες της Τουρκίας σε βάθος αναφορικά στον καθοριστικό τομέα της αμυντικής βιομηχανίας.
Τέταρτο: Ο Τούρκος πρόεδρος είναι βαθύτατα αναθεωρητής και νεο-οθωμανός οραματιστής. Επιδιώκει υπολογίσιμες διασυνοριακές και άλλες αλλαγές προς ανατολάς και δυσμάς. Έχει εντάξει τις ρεβιζιονιστικές του θέσεις από κοινού με τα γιγαντιαία εξοπλιστικά προγράμματα στην υπηρεσία των συμφερόντων του. Συνεπώς η αμφισβήτηση της Ελληνικής ΑΟΖ, της Ελληνικότητας νησίδων και βραχονησίδων του Αιγαίου πελάγους, η συνέχιση της αμφισβήτησης των ορίων του εναερίου χώρου μας και οι ύπουλες ως και υβριδικές κινήσεις σε βάρος μας θα συνεχιστούν. Ήταν τεράστιο το λάθος μας να αποχωρήσουμε το 1974 από το στρατιωτικό σκέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας, γιατί στο διάστημα 1974-1980 η Τουρκία κάλυψε δικές μας αρμοδιότητες στα πλαίσια του ΝΑΤΟ. Έκτοτε οι Τούρκικοι σχεδιασμοί και ενέργειες προκαλούν σοβαρότατα κενά στον αεροναυτικό τομέα μας και έχουνε αδυνατίσει σε πολλά σημεία τις αντιδράσεις μας. Η προκλητική συμπεριφορά της Άγκυρας από την Μαρμαρίδα μέχρι τις ακτές του Λιβάνου θα συνεχισθεί, χωρίς να αποκλείω τοπικές εντάσεις και θερμές αντιδράσεις.
Συμπερασματικά: Οι πρόσφατες Τουρκικές εκλογές για την προεδρία της χώρας καθώς και για το Κοινοβούλιο θα έχουνε καταλυτικές επιπτώσεις για την παρουσία της Άγκυρας στο Μεσογειακό, Μεσανατολικό και ευρύτερο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό χάρτη. Μπορεί η οικονομία της χώρας να μαστίζεται από υπολογίσιμα νομισματικά – πληθωριστικά προβλήματα, αλλά ο Ερντογάν έχει κατά νου μόνο την υλοποίηση των οραματισμών και των σχεδίων του. Οι λεκτικές εξάρσεις, οι προκλητικές ενέργειες, οι μίνι-πόλεμοι στην Μέση Ανατολή. Οι πρόσκαιρες-αμφιλεγόμενες συμμαχίες του, η εκτενής και πολυδιάστατη προπαγανδιστική του μηχανή, η εκμετάλλευση των Τούρκων μεταναστών σε διάφορα κράτη, τα Φαραωνικά έργα του στον Βόσπορο, στην Ανατολική Θράκη και στην Ανατόλια θα συνεχισθούν προς το 2023 και στοχεύοντας στον ένα αιώνα σύγχρονης Τουρκίας. Ως εκ τούτου οι κίνδυνοι και οι απειλές για την Ελλάδα, την Κύπρο και τα άλλα κράτη της περιοχής θα αυξηθούν. Μέσω των πρόσφατων επιχειρήσεων του Τουρκικού στρατού σε Ευφράτη και Αφρίν, οι Τούρκοι “σφυγμομετρούν” τις αντιδράσεις και την στάση όλων των κρατών της περιοχής και φυσικά χαράσσουν τα επόμενα βήματα τους.
