Στις Κυκλάδες, ανάμεσα από την Άνδρο και τη Μύκονο, βρίσκεται ένα από τα πιο δημοφιλή νησιά του Αιγαίου.
Ο λόγος για την υπέροχη Τήνο, ένα νησί που είναι ευρέως γνωστό για τον Ναό της Παναγίας της Ευαγγελίστριας. Η αλήθεια είναι όμως πως οι διακοπές στην Τήνο, έχουν πολλούς περισσότερους λόγους για να σας μείνουν αξέχαστες.
Οι περίτεχνοι περιστερώνες, τα πολυάριθμα γραφικά χωριά, οι καταγάλανες παραλίες, τα γκουρμέ πιάτα, τα μουσικά φεστιβάλ και οι συλλογές τέχνης, συνθέτουν το χαρακτήρα αυτού του νησιού του Αιγαίου όπου τα κατάλευκα μάρμαρα και η φιλοξενία έχουν την πρώτη θέση!
Το όνομα Τήνος: προέλευση, ερμηνείες και προσωνύμια…
Για την προέλευση του ονόματος της Τήνου έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς διάφορες ερμηνείες και της έχουν αποδοθεί πολλά προσωνύμια:
Ο Βασιλιάς Τήνος: Μία θεωρία, που ανάγεται στους προϊστορικούς χρόνους, θέλει το νησί να αποκτάει την ονομασία του, από τον βασιλιά Τήνο, αρχηγό μιας ομάδας Ιώνων από την Καρία της Μικράς Ασίας, που αποτέλεσε τον πρώτο κάτοικο του νησιού.
Η Βασιλοπούλα Τήνος: Κατά το λαϊκό θρύλο, σκληρός βασιλιάς εξόρισε στο έρημο τότε και γεμάτο φίδια νησί, την κόρη του Τήνο, η οποία έκαψε τα φίδια και του έδωσε το όνομά της.
Τάννωθ: Η φοινικική λέξη, που σημαίνει φίδι, ίσως ήταν αυτή που έδωσε στην Τήνο το όνομά της.
Οφιούσα: Ο μεγάλος αριθμός φιδιών είναι η προφανής αιτία για το προσωνύμιο Οφιούσα. Λέγεται ότι ο Ποσειδώνας ελευθέρωσε το νησί από τα φίδια και, σε ανταπόδοση, οι κάτοικοι έχτισαν προς τιμήν του τον μεγαλοπρεπή ναό.
Φιδούσα: Για παρερμηνεία της προέλευσης της ονομασίας Φιδούσα κάνει λόγο μερίδα μελετητών, που δεν την αποδίδει στα ερπετά αλλά στις «φίδες», είδος ανθεκτικού φυτού (κέδρου) που ευδοκιμούσε ευρέως στο νησί.
Υδρούσα: Ανεξάρτητα από το αν προέρχεται από τις άφθονες πηγές και νερά που διέθετε το νησί ή από τη λέξη Ύδρα (φίδι), πρόκειται για προσωνύμιο που συναντάται ήδη από την αρχαιότητα.
Το Νησί του Αιόλου: Κατά τη μυθολογία ο Θεός των Ανέμων κατοικούσε στον Τσικνιά, το ψηλότερο βουνό του νησιού. Οι ισχυροί βοριάδες είναι συχνοί στην Τήνο και ο μύθος του Αιόλου θα σας φανεί πειστικός αν βρεθείτε στον Τσικνιά με δυνατό μελτέμι.
Η Τήνος αποτελεί ένα από τα ομορφότερα νησιά των Κυκλάδων και μαγεύει τους ταξιδιώτες με τις ήρεμες παραλίες της και τα γραφικά χωριά της. Τα τελευταία χρόνια έχει γνωρίσει πολύ μεγάλη τουριστική ανάπτυξη, κυρίως από Έλληνες ταξιδιώτες. Μπορεί να είναι ιδιαίτερα δημοφιλής για θρησκευτικό τουρισμό, ωστόσο έχει πολλά ακόμη να προσφέρει εκτός από το προσκύνημα στην Παναγιά της Τήνου.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από τα βασικά. Πριν το πλοίο δέσει καλά-καλά στο λιμάνι, τα βλέμματα κλέβει ο μεγαλοπρεπής Ναός της Παναγίας. Σήμα κατατεθέν της Τήνου και αφορμή επίσκεψης για χιλιάδες πιστούς κάθε χρόνο. Σίγουρα μια επίσκεψη στη Μεγαλόχαρη είναι από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να κάνει κάποιος.
Χώρα
Η Τήνος έχει μικρή Χώρα, αλλά σε αυτή θα βρεις πολλά όμορφα μαγαζάκια για καφέ, φαγητό, brunch ή ποτό. Οποιαδήποτε ώρα της ημέρας μπορείς να περπατήσεις στα δρομάκια, να χαζέψεις στα μαγαζιά με τα χειροποίητα σουβενίρ και να δοκιμάσεις τοπικές σπεσιαλιτέ.
Στην κεντρική πλατεία και γύρω απ’ αυτήν μπορείς να πιεις κρασί ή τσίπουρο με τη συνοδεία ζωντανής μουσικής το βράδυ. Μην παραλείψεις το μνημείο της Έλλης που βρίσκεται κοντά στο λιμάνι και αναπαριστά τον τορπιλισμό της Έλλης, το πλοίο που βυθίστηκε από ιταλικό υποβρύχιο εν καιρώ ειρήνης το 1940.
Η Τήνος όμως δεν είναι μόνο θρησκευτικός προορισμός. Ούτε η διασκέδαση στην Τήνο εξαντλεί το ενδιαφέρον της στη χώρα. Βγαίνοντας έξω από το λιμάνι, το νησί κρύβει πολλούς θησαυρούς.
Πύργος
Ένας απ’ αυτούς είναι το χωριό Πύργος. Πρόκειται για το μεγαλύτερο και πιο δημοφιλές χωριό της Τήνου. Φημίζεται για το γαλακτομπούρεκό του. Μπορείς να το δοκιμάσεις στην κεντρική πλατεία μαζί με διάφορα άλλα γλυκά ταψιού και δροσερά αναψυκτικά κάτω από τα πλατάνια. Μόλις τονωθείς από το γλυκό είναι ώρα να εξερευνήσεις τα δεκάδες μικρά λιθόστρωτα στενάκια του, να θαυμάσεις τις βουκαμβίλιες και τις ανθισμένες αυλές.Ο Πύργος διατηρεί αναλλοίωτη την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του, ενώ είναι γνωστός για τις μαρμάρινες κρήνες, τα τέμπλα και οι προσόψεις των σπιτιών. Μία απλή βόλτα θα σας κάνει να νιώσετε πως βρίσκεστε σε υπαίθρια έκθεση τέχνης.
Βώλακας
Αφού λοιπόν περιηγούμαστε στα χωριά με τα αξιοθέατα της Τήνου, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει σίγουρα ο Βώλακας. Βασικό χαρακτηριστικό του είναι οι τεράστιες πέτρες, που νομίζει κανείς πως έπεσαν από τον ουρανό. Θέαμα που κάνει το τοπίο σεληνιακό. Εκτός από το φυσικό τοπίο που είναι ιδιαίτερο, το χωριό έχει σε διάφορα αναπάντεχα σημεία γραμμένους στίχους από ποιήματα Ελλήνων και μη ποιητών ή στίχους από παλιά ελληνικά τραγούδια. Επιπλέον, διαθέτει εξωτερικό αμφιθέατρο στο οποίο γίνονται θεατρικές παραστάσεις και δρώμενα το καλοκαίρι. Είναι το ιδανικό χωριό για να περπατήσετε ανάμεσα στα παραδοσιακά κτίρια με τις επιγραφές και να αγοράσετε ιδιαίτερα σουβενίρ όπως συλλογές ποιημάτων και χειροποίητα πλεκτά καλάθια.
Πάνορμος
Αποτελεί το επίνειο του Πύργου. Ο οικισµός αυτός, κτισμένος σε φυσικό λιµάνι-όρµο και δίπλα σε υγρότοπο, βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της Τήνου. Με το νησάκι «Πλανήτης» στο κέντρο του λιµανιού, αποτελούσε ένα από τα µεγαλύτερα λιµάνια του νησιού κατά τους περασµένους αιώνες, όπως µαρτυρά και ο εγκαταλελειµµένος φάρος στον Πλανήτη. Μέσω αυτού διεξαγόταν το διαµετακοµιστικό εµπόριο της Έξω µεριάς. Σήµερα καταπλέουν σ’ αυτό µικρές βάρκες και καΐκια, καθώς και τουριστικά σκάφη. Είναι ένας αγαπηµένος προορισµός των επισκεπτών της Τήνου αλλά και των ντόπιων, καθώς συνδυάζει ωραίες γραφικές παραλίες εκατέρωθεν του λιµανιού (Αγία Θάλασσα, Καβαλούρκο, Ρόχαρι) και µοναδικά καφενεδάκια και ψαροταβέρνες που προσφέρουν φρέσκα ψάρια. Γι’ αυτό, άλλωστε, θεωρείται ένας από τους πιο τουριστικούς οικισµούς της Τήνου.
Πλατιά
Τα Πλατιά βρίσκονται στο πέρασµα προς τον Πύργο, µε θέα στη βορινή πλευρά της Τήνου και τη θάλασσα του Πανόρµου.
Ο ενοριακός ναός, τα Γενέθλια της Θεοτόκου, είναι ιδιαίτερα αξιόλογος για το µαρµάρινο καλλιτεχνικό του διάκοσµο. Εξάλλου, σηµαντικό είναι και το Ηρώο πεσόντων Πανορµιτών κατά τους βαλκανικούς πολέµους, έργο του µεγάλου γλύπτη Μιχάλη Κουσκουρή.
Η βάση του µνηµείου, η οποία στηρίζεται σε ντόπιες πέτρες, παρουσιάζει ένα σύµπλεγµα από σηµαίες, τουφέκια, πυροβόλα και κλαδιά δάφνης, ενώ στην κορυφή του είναι τοποθετηµένος ένας περίτεχνος αετός. Στο χωριό υπάρχει µουσείο εκκλησιαστικών κειµηλίων.
Λουτρά
Το χωριό πήρε το όνοµά του από τα λουτρά που παλαιότερα υπήρχαν στην περιοχή. Είναι καταπράσινο και γεµάτο περιβόλια µε εσπεριδοειδή. Έχει µεγάλη ιστορία, αφού εδώ είχαν χτίσει τα µοναστήρια τους οι Ιησουίτες µοναχοί (µετά την καταστροφή του Κάστρου στις αρχές του 19ου αι.) και οι Ουρσουλίνες µοναχές. Υπήρξε ένας από τους σηµαντικότερους οικισµούς του νησιού τους τελευταίους δύο αιώνες και αποτέλεσε θρησκευτικό και πολιτιστικό κέντρο. Στη µονή Ιησουιτών λειτουργεί λαογραφικό µουσείο, στο οποίο µπορεί να θαυµάσει κανείς εκτός από κειµήλια της Μονής, αγροτικά και άλλων επαγγελµάτων εργαλεία του 19ου και 20ού αιώνα, λιοτρίβι, πατητήρι, ρακιζιό, το φαρκακείο της σχολής, διάφορα µέσα οπτικοακουστικής διδασκαλίας και άλλα. Εδώ υπάρχει και ο αξιόλογος Ναός του Αγίου Ιωσήφ (µέσα 19ου αιώνα) χτισµένος σε νεοκλασικό µπαρόκ µε εξαιρετικό εσωτερικό διάκοσµο.
Στη µονή Ουρσουλινών εκτίθενται εργόχειρα, βιβλία παλαιών µαθητριών, πιάνα και άλλα µουσικά όργανα, κ.ά. Ο δραστήριος σύλλογος του χωριού συχνά διοργανώνει εκδηλώσεις πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
Ιστέρνια (Υστέρνια)
Από τα µεγαλύτερα χωριά της Τήνου, σκαρφαλωµένο στην πλαγιά του βουνού Μεροβίγλια, µε καταπληκτική θέα στη Σύρο, ένα πραγµατικό «µπαλκόνι» στο Αιγαίο. Βρίσκεται στα υστερνά του νησιού (νοτιοδυτικά), και σ’ αυτό οφείλει το όνοµά του. Λόγω της θέσης του κοντά σε κοιτάσµατα µαρµάρου, το χωριό είναι «ντυµένο» µ’ αυτό το πέτρωµα αφειδώς. Στα σπίτια, τα υπέρθυρα, τις αυλές, τις κρήνες, τις προτοµές και τα αγάλµατα που έχουν φιλοτεχνήσει οι ντόπιοι γλύπτες, τα σκαλιά, ακόµη και στο δάπεδο, όπου φτάνει η φαντασία του Ιστερνιώτη κτίστη, ξεχωρίζει το λευκό. Η πλατεία Ν. Γλύνη µε την προτοµή του ευεργέτη του χωριού προσελκύει τους επισκέπτες να ξαποστάσουν στον ίσκιο του γέρικου πλατάνου και να δροσιστούν στην κρήνη της. Η βυζαντινή εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, µε µαρµάρινη επένδυση µέσα και έξω, στο κέντρο του χωριού, είναι πραγµατικό κοµψοτέχνηµα, αφού πολλοί ντόπιοι καλλιτέχνες συνέβαλαν στη διακόσµησή της. Από εδώ κατάγονται πολλοί σπουδαίοι γλύπτες, όπως Αντ. Σώχος, Λ. Λαµέρας, Γ. Κυραρίνης, Ι. και Φρ. Μαλακατέ και οι αδελφοί Φυτάλη. Στο χωριό λειτουργεί µουσείο, όπου εκτίθενται έργα Ιστερνιωτών καλλιτεχνών.
Ο πολιτιστικός σύλλογος του χωριού εκδίδει την εφηµερίδα «τα Υστερνιώτικα» από το 1983 και µε τις εκδηλώσεις που διοργανώνει συνεχίζει την παράδοση και τον πολιτισµό. Στο χωριό υπάρχουν καφενεδάκια, παντοπωλείο και ταβέρνα. Ένας δρόµος οδηγεί προς τον όρµο και την παραλία Σχοινάκι, όπου λειτουργούν ενοικιαζόµενα δωµάτια και ψαροταβέρνες. Βορειότερα του χωριού συναντάµε από τα πιο εντυπωσιακά τοπία του νησιού, όπου σώζονται ερείπια πολλών ανεµόµυλων σε παράταξη, δείγµατα περασµένης δόξας, που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα µνηµεία. Κοντά σ’ αυτήν την περιοχή βρίσκεται και το «Ευαγγελιστράκι», ο ναός της Β’ Εύρεσης, που κτίστηκε εκεί έπειτα από τη διάσωση της εικόνας του Ευαγγελισµού της Παναγίας, όταν αυτή είχε κλαπεί.
Καρδιανή
Το πρώτο χωριό που συναντάµε στα «Έξω Μέρη» (νοτιοδυτική πλευρά του νησιού) είναι η Καρδιανή. Αποτελεί ένα ξεχωριστό χωριό, καθώς είναι προνοµιούχο λόγω της θέσης του, των πηγών που το κατακλύζουν, αλλά και της αρχαιολογίας του. Είναι κτισµένο αµφιθεατρικά και «σκαρφαλωµένο» στην απόκρηµνη πλαγιά του βουνού Πατέλες, µε θέα το Αιγαίο Πέλαγος και τα νησιά του. Το χωριό είναι καταπράσινο λόγω των άφθονων πηγών νερού, όπως µαρτυρούν οι κρήνες που βρίσκονται παντού, ακόµα και µέσα σε σπίτια. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι η περιοχή αποτελεί µια από τις αρχαιότερες τοποθεσίες που µαρτυρούν ζωή στο νησί. Αυτό αποδεικνύεται και από την ανακάλυψη των γεωµετρικών τάφων στο µέρος και από την ύπαρξη του οροπεδίου «του Πολέµου ο Κάµπος» βορειότερα. Το χωριό κατοικούν ορθόδοξοι µε καθέδρα τους την Αγία Τριάδα, και καθολικοί µε τους δυο ναούς τους Μετάσταση της Θεοτόκου («Σαντίσσιµος» κατά τους Καρδιανιώτες) και τα Γενέθλια της Θεοτόκου (Κιουρά). Γραφικά πλακόστρωτα σοκάκια µε καµάρες και σκαλοπάτια, αλλά και υπέροχης αρχιτεκτονικής σπίτια, απόδειξη της καλλιτεχνικής φλέβας των Καρδιανιωτών, στολίζουν το χωριό και προκαλούν τον επισκέπτη να το εξερευνήσει. ∆ιαθέτει δύο Πολιτιστικούς Συλλόγους της «Αγίας Τριάδας» και της «Αδελφότητας Τηνίων Καρδιανιωτών». Από εδώ κατάγεται ο ιστορικός-µελετητής Στέφανος ∆ελατόλας. Υπάρχει ένα παραδοσιακό καφενείο-µπακάλικο, καθώς και ταβέρνα. Τέλος, όσοι θέλουν να συνδυάσουν τη βόλτα τους µε κολύµπι, προσφέρονται τρεις παραλίες, ο όρµος Γιαννάκη µε ταβέρνες, τα Καλύβια και ο Άγιος Πέτρος µε το οµώνυµο εκκλησάκι.
Αρνάδος
Βρίσκεται ανατολικά της Μονής Κεχροβουνίου και αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα χωριά, αλλά κι αυτό µε το µεγαλύτερο υψόµετρο. Αξίζει να το επισκεφτεί κανείς για την υπέροχη παραδοσιακή αρχιτεκτονική του, τις µεσαιωνικές καµάρες και στοές, τα πλακόστρωτα καλντερίµια του, την ιστορική κρήνη του 1823 στην πάνω πλατεία, αλλά και τη θέα του στο πέλαγος και τη Μύκονο. Εκπληκτική είναι η οµοιότητα του χωριού αυτού µε το γειτονικό Μοναστήρι ως προς την αρχιτεκτονική του. Έχει δυο µεγάλους ναούς, την Ανάληψη µέσα στο χωριό και τους Αγίους Αναργύρους στο δρόµο προς τα ∆υο Χωριά, αλλά και πολλούς άλλους διάσπαρτους µέσα και γύρω του. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το Παναϊδάκι, κρυµµένο σε στοά, που ο θρύλος θέλει κάτω από αυτό να λειτουργούσε κρυφό σχολειό. Το χωριό διαθέτει δύο µουσεία, το εκκλησιαστικό µουσείο, το οποίο ιδρύθηκε το 1987, µε εκθέµατα εκκλησιαστικά αντικείµενα ναών της περιοχής, βιβλία, και το αγροτικό µε οικιακά σκεύη και παλιά εργαλεία. Ο δραστήριος σύλλογός του εκδίδει την εφηµερίδα «ο Αρνάδος µας». Εδώ υπάρχουν καφενεία και ταβέρνες.
Η διαδρομή με το αμάξι από την Τήνο μέχρι το χωριό είναι εντυπωσιακή λόγω του υψομέτρου που κάνει τη θέα στο απέραντο γαλάζιο να μοιάζει ακόμα πιο εντυπωσιακή. Στο δρόμο συναντάει κανείς και αρκετούς περιστερώνες που υπάρχουν σε διάφορα σημεία του νησιού.
Μουντάδος
Βρίσκεται στην πλαγιά του Κεχροβουνίου. Είναι ένα ακόµα παραδοσιακό χωριό µε πολλές καµάρες, σπίτια κάτασπρα κολλητά το ένα δίπλα στο άλλο, πλακόστρωτους δρόµους µε σκαλοπάτια. Στο µέσον υπάρχει το πέτρινο γεφύρι, κάτω από το οποίο κυλά τους περισσότερους µήνες ένα ρυάκι, στο οποίο οφείλεται το αρκετό πράσινο του χωριού, και λίγο πιο πέρα ένα παραδοσιακό πηγάδι. Ο επιβλητικός Άγιος Ιωάννης, η καθέδρα του χωριού, εντυπωσιάζει τον επισκέπτη για το µαρµαρόγλυπτο τέµπλο και τα προσκυνητάρια του, ενώ διάσπαρτες είναι µέσα στο χωριό παλιές εκκλησίες. Οι κάτοικοι του Μουντάδου και ο δραστήριος σύλλογός του προσφέρουν τη φιλοξενία τους στα δυο πανηγύρια του Άη Γιάννη και των Αγίων Αναργύρων στη Γύρλα. Μέχρι τις αρχές του 1800 είχε παράδοση στο εµπόριο, τη ναυτιλία (το πρωτοπαλίκαρο του Μιαούλη, ο καπετάν Σιγάλας, καταγόταν από εδώ), και αλιεία, ενώ λειτουργούσε εδώ µέχρι τη δεκαετία του ’60 ελαιοτριβείο, από τα καλύτερα της Τήνου. Από εδώ κατάγονται οι αδελφοί Λαµπάκη, ο Ιωάννης Πλατύς, καθώς και η αρχαιολόγος Λίλα Μαραγκού.
Καρυά
Το χωριό, χτισµένο σε απάνεµη και καταπράσινη πλαγιά, ξεχωρίζει για τη θέση του, αφού βρίσκεται δίπλα στο Ξώµπουργο µε θέα την πλαγιά του Κεχροβουνίου µε τα ξωκλήσια, τους περιστεριώνες και το µοναστήρι που δεσπόζει στην κορυφή, αλλά και τη Χώρα που «δένει» µε το γαλάζιο του Αιγαίου πελάγους. ∆εν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα χωριά, όπως προδίδει το όνοµα Καρυά<Κάρες (κατά άλλους από τις καρυδιές που αφθονούσαν στην περιοχή), αλλά και αποτέλεσε σηµαντικό κεφαλοχώρι τόσο κατά την Ενετοκρατία όσο και µεταγενέστερα.
Αξίζει να αναφερθεί ότι εδώ λειτούργησε το πρώτο τυροκοµείο του νησιού, ενώ υπήρχε σχολή θηλέων, σχολαρχείο και αργότερα σχολείο. Σήµερα, κάποια παλιά αρχοντικά αλλά και οι τρεις παλαιοί ενοριακοί ναοί (Άγ. Ελευθέριος, Άγ. ∆ηµήτριος και Κοίµηση της Θεοτόκου) αναδίδουν την περασµένη αίγλη.
Τα νεόκτιστα σπίτια, σύµφωνα µε παραδοσιακά πρότυπα, οι όµορφες αυλές, τα λιθόστρωτα µονοπάτια, οι κρήνες και η όµορφη κεντρική πλατεία προκαλούν τους επισκέπτες να περπατήσουν στο χωριό.
Το δηµοτικό άλσος του, µοναδικό στο νησί, προστατευόµενο, αποτελεί σήµα κατατεθέν του µε την υστεροβυζαντινή εκκλησία της Κοιµήσεως της Θεοτόκου, κρυµµένη µέσα του, και το Ηρώο, καλλιτέχνηµα του Ευρυβιάδη Λαµπαδίτη. Από εδώ κατάγονται ο Χατζηγιωργάκης Σιώτης, µεγάλος ευεργέτης της Παναγίας, ο Ιωάννης Αντ. Σιώτης, που διετέλεσε Υπουργός Παιδείας της Επαναστατικής κυβέρνησης του 1922-1923, καθώς και η πρώτη γυναίκα γλύπτρια των Κυκλάδων, Ειρήνη Χαριάτη.
Εδώ υπάρχει ενδιαφέρον Λαογραφικό µουσείο, που στεγάζεται στο παλιό δηµοτικό, ιδιοκτησία του συλλόγου του χωριού. Επίσης λειτουργεί µαρµαράδικο, ξυλουργείο και ταβέρνα δίπλα στη ρεµατιά µε το παλαιό πηγάδι υπό τη σκιά των δέντρων. Ο δραστήριος πολιτιστικός σύλλογος του χωριού εκδίδει την εφηµερίδα «Η Φωνή της Καρυάς» και µε κάθε είδους εκδηλώσεις και δραστηριότητες συνεχίζει και αναδεικνύει την παράδοση και τον πολιτισµό του ιστορικού αυτού χωριού, αλλά και της Τήνου γενικότερα.
Τριπόταµος – Σπεράδος
Ο Τριπόταµος είναι το πρώτο χωριό που συναντά κανείς ταξιδεύοντας προς την ενδοχώρα του νησιού, στους πρόποδες του Ξώµπουργου, κτισµένο ανάµεσα σε τρεις ποταµούς-λαγκαδιές, από όπου πήρε και το όνοµα. Είναι από τα αρχαιότερα χωριά του νησιού µε καµάρες, στοές, σκαλοπάτια, πλακόστρωτα δροµάκια και σπίτια παραδοσιακά, αλλά και σύγχρονα, λόγω της µεγάλης ανοικοδόµησης τα τελευταία χρόνια. Ο ενοριακός ναός Εισόδια της Θεοτόκου ξεχωρίζει µεγαλόπρεπος και στη γιορτή του οι χωριανοί, συνεχίζοντας την παράδοση, φιλοξενούν στα σπίτια τους το πλήθος των πιστών. Εδώ γιορτάζεται το έθιµο της Γεννήσεως (Κάβος) τα Χριστούγεννα µε στοιχεία πρωτοχρονιάτικα, µεσαιωνικά και αγιορείτικα. Στην περιοχή υπάρχει το τυροκοµείο του νησιού, αλλά και εργαστήρια αγγειοπλαστικής και ζαχαροπλαστικής.
Ο Σπεράδος είναι µικρός οικισµός και ανήκει στον Τριπόταµο. Τα λιγοστά του σπίτια το καθιστούν γραφικό και χαριτωµένο, ενώ ένα παραδοσιακό µονοπάτι το συνδέει µε τον Τριπόταµο, που στη µέση του βρίσκεται το παλιό δηµοτικό σχολείο.
Οι δυο αυτοί οικισµοί «γέννησαν» πολλούς καθηγητές, όπως τον ακαδηµαϊκό Μάρκο Σιώτη, καλλιτέχνες, όπως τον Γ. Παρασκευά, αγιογράφο, Φρ. ∆εσύπρη, χαράκτη-αγιογράφο και ∆. ∆εσύπρη, ζωγράφο, ενώ εδώ έζησε και ο φιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης.
Κάµπος
Βρίσκεται στο κέντρο του νησιού, στην εύφορη κοιλάδα της τηνιακής ενδοχώρας. Στο χωριό υπάρχει η Αγία Αικατερίνη (ορθόδοξη), αποµεινάρι της σύντοµης Ρωσοκρατίας του νησιού, µε αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέµπλο. Χτίστηκε το 1771, προς τιµήν της αυτοκράτειρας της Ρωσίας Αικατερίνης Α΄, υπό την επίβλεψη του Τηνίου Γ. ∆ώριζα και µε οικονοµική ενίσχυση του αρχηγού του ρωσικού στόλου, ναυάρχου Ορλώφ. Η δεύτερη εκκλησία, η Αγία Τριάδα (καθολική), ξεχωρίζει για την αξιόλογη βοτσαλωτή της αυλή. Από εδώ κατάγεται η µοναχή (έπειτα Αγία) Πελαγία, η οποία οραµατίστηκε την Παναγία. Στην άκρη του χωριού βρίσκεται το παλαιό δηµοτικό σχολείο, το οποίο παραχωρήθηκε από το ∆ήµο Εξωµβούργου, ώστε να µετατραπεί σε «Μουσείο Κώστα Τσόκλη». Είναι το µοναδικό µουσείο του καταξιωµένου αυτού καλλιτέχνη και αποτελεί έναν ακόµη πόλο έλξης των επισκεπτών στο χωριό και την Τήνο γενικότερα. Στην περιοχή του Κάµπου λειτουργούσε ως πρόσφατα ο τελευταίος ανεµόµυλος, που αποτελεί και τον πιο άρτιο του νησιού. Το παραδοσιακό πηγάδι µε τις πλύστρες του χωριού διατηρείται ως σήµερα. Εδώ, ο φούρνος ψήνει γευστικά παξιµάδια, ενώ υπάρχει και καφενείο.
Γιορτή Μελιού
Στις 15 Σεπτεµβρίου, στο χωριό Κάµπος γιορτάζουν την παραγωγή µελιού. Όλοι οι µελισσοκόµοι-παραγωγοί µελιού φέρνουν δείγµατα της καινούριας παραγωγής τους και προσφέρουν σε όλους που έχουν έρθει εδώ, για να χαρούν και να γιορτάσουν αυτό το «γλυκύτατο» έθιµο. Ακολουθεί κέρασµα µε ρακόµελο, ντόπια γλυκίσµατα, εδέσµατα πλούσια και, όπως εξυπακούεται, το απαραίτητο συµπλήρωµα µιας τέτοιας εκδήλωσης, δηλαδή βιολιά και χορός µε παραδοσιακά τραγούδια, συρτό και µπάλο.
Ταραµπάδος
Χτισµένος από το 1700, µε πολλές καµάρες και µοναδικά σε κάλλος σπίτια, και την εκκλησία των Ταξιαρχών να δεσπόζει στο χωριό. Εδώ ζούσε η µοναχή, που οραµατίστηκε την Παναγία του Βρυσιού, της οποίας η εικόνα φυλάσσεται στην εκκλησία. Η θέση του το καθιστά προνοµιούχο, καθώς βρίσκεται στη ρεµατιά, όπου υπάρχει η µοναδική συστάδα περιστεριώνων. Οι περιστεριώνες αυτοί ξεχωρίζουν για το µέγεθος και την οµορφιά τους, χάρη στα περίτεχνα σχέδια. Έπειτα από πρωτοβουλία του συλλόγου προστασίας περιβάλλοντος «Οι φίλοι του πρασίνου» έχουν αναπαλαιωθεί οι περισσότεροι από αυτούς.
Η Παναγιά στο Βρύσι
Η Παναγία του Βρυσιού αποτελεί το µεγαλύτερο καθολικό προσκύνηµα του νησιού. Η εκκλησία και το κτιριακό της συγκρότηµα βρίσκονται στο δρόµο προς τα «Έξω Μέρη» της Τήνου, κοντά στο σταυροδρόµι της Αγίας Μαρίνας, προς τη θάλασσα. Είναι κτισµένη σε ένα κατάφυτο µέρος, ανάµεσα σε ελιές, λεύκες, κυπαρίσσια και ευκαλύπτους. Εδώ υπάρχει και µια φυσική πηγή µε άφθονο νερό, που πιθανότατα έδωσε και το όνοµα στην περιοχή «Βρυσί». Άλλοι πιστεύουν ότι η λέξη Βρυσί προέρχεται από το «Βρεσί», λαϊκή απόδοση της Εύρεσης.
Η εικόνα της Παναγίας του Βρυσιού (Παναγία Βρεφοκρατούσα) ανακαλύφθηκε στις αρχές του 17ου αιώνα, αλλά η ίδια η εικόνα χρονολογείται στις αρχές του 15ου αι.
Μια ερηµίτισσα του τάγµατος των Φραγκισκανών που κατοικούσε στο χωριό Ταραµπάδος οραµατίστηκε την Παναγία, η οποία της υπέδειξε το µέρος, όπου έπρεπε να σκάψουν για να βρουν την εικόνα της. Έπειτα από επανειληµµένες προσπάθειες η µοναχή έπεισε τους ντόπιους να ψάξουν και πράγµατι βρέθηκε η εικόνα κάτω από καλαµιές, σύµφωνα µε τις υποδείξεις της Παναγίας. Μεταφέρθηκε στην εκκλησία του Ταραµπάδου, αλλά παρόλο που αποφάσισαν να παραµείνει εδώ, αυτή επέστρεφε στον τόπο εύρεσής της.
Έτσι, έκτισαν µικρό ξωκλήσι στο σηµείο εκείνο αφιερωµένο στην Παναγία τη Βρυσιώτισσα. Σήµερα η εικόνα φυλάσσεται όλο το χρόνο στην καθέδρα του Ταραµπάδου και την παραµονή της εορτής της 15 Αυγούστου µεταφέρεται στο Βρυσί. Τότε τελείται µεγάλο πανηγύρι µε τη συγκέντρωση καθολικών ιερέων και πιστών από την Τήνο και αλλού.
Η δεύτερη µεγάλη γιορτή γίνεται στο Βρυσί την πρώτη Κυριακή του Μαΐου. Το µικρό αρχικά εξωκλήσι έχει επεκταθεί πολύ, ώστε να πληροί τις ανάγκες του πλήθους των προσκυνητών που συρρέουν εκεί. Σύµφωνα µε λαϊκή παράδοση η εικόνα είχε περιπέτειες. Αφού µεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη για να θεραπεύσει κάποιον ασθενή, αυτός έπειτα από την ανάρρωσή του έστειλε πιστό αντίγραφό της αντί της αυθεντικής εικόνας πίσω στην Τήνο. Μόνο έπειτα από το θάνατό του αποκαλύφθηκε η απάτη και επέστρεψε η πραγµατική εικόνα στη βάση της. Σήµερα στο Βρυσί βρίσκεται το αντίγραφο.
Σµαρδάκιτο
Το χωριό αυτό έχει διατηρήσει περισσότερο από κάθε άλλο τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά της τηνιακής αρχιτεκτονικής. Με θέα την κοιλάδα της Κώµης και το Ξώµπουργο, είναι καταπράσινο λόγω των άφθονων νερών της περιοχής. Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Αντωνίου µε το ψηλό πυργοειδές καµπαναριό, και απέναντι η φηµισµένη κρήνη µε το δροσερό νερό που ξεδιψά τους περαστικούς. Ο τοπικός εξωραϊστικός σύλλογος δηµιούργησε λαογραφικό µουσείο µε εκθέµατα παλιά έπιπλα, κεντήµατα, οικιακά σκεύη και γεωργικά εργαλεία που χρονολογούνται από το 16ο-20ό αιώνα.
Κώµη
Κεφαλοχώρι της Τήνου, χτισµένο στην εύφορη πεδιάδα του νησιού, το Λιβάδι. Είναι ένα «ζωντανό» χωριό, καθώς στα σοκάκια του συναντάει κανείς ντόπιους και στις πλωατείες του παιδιά. Επίσης είναι αύταρκες, επειδή παρέχει όλα τα αγαθά, όχι µόνο στους κατοίκους του, αλλά και σ’ αυτούς των γύρω χωριών. Αξίζει κανείς να περπατήσει στα δροµάκια, να ξεκουραστεί στις όµορφες πλατείες και να επισκεφτεί την καθολική εκκλησία του Αγίου Ιωάννη µε τη µαρµάρινη ενεπίγραφη προχριστιανική στήλη στην αυλή του. Εδώ στηρίζεται και το µεγαλύτερο µέρος της αγροτικής παραγωγής του νησιού, οπωροκηπευτικών και αγκινάρας. Μάλιστα, ξακουστό είναι και το φεστιβάλ αγκινάρας που διοργανώνεται στην Κώµη τις αρχές του Μαΐου. Το χωριό διαθέτει ταβέρνα, καφενείο, παντοπωλείο, ιατρείο, καθώς και τον αξιόλογο σύλλογο «Κώµης-Περάστρας».
Γιορτή της αγκινάρας
Πόσο σηµαντική είναι η παραγωγή αγκινάρας για το νησί φαίνεται και από τη γιορτή που καθιερώθηκε τα τελευταία χρόνια προς τιµήν αυτού του ιδιαίτερου κηπευτικού. Για το σκοπό αυτό διατίθενται από όλους τους καλλιεργητές 5.000-10.000 αγκινάρες! Έτσι από το πρωί της καθιερωµένης ηµέρας στις αρχές Μαΐου οι γυναίκες του χωριού Κώµη, όπου λαµβάνει χώρα η γιορτή, αναλαµβάνουν το καθάρισµα και το µαγείρεµα των αγκιναρών. Οι συνταγές που εκτελούνται είναι πολλές και ως το βράδυ, που µαζεύεται πλήθος κόσµου, τα τραπέζια στην πλατεία έχουν γεµίσει µε ποικίλλες γεύσεις: αγκινάρες τουρσί, οµελέτα, παπουτσάκια, αλά πολίτα, µε θαλασσινά, µε κρέας και αυγολέµονο, βραστές, σαλάτα κ.ά.
Οι παρευρισκόµενοι δοκιµάζουν όλες τις δηµιουργίες, και τα βιολιά και η παραδοσιακή µουσική συνοδεύουν το χορό που διαρκεί ως τα ξηµερώµατα.
Παραλίες της Τήνου
Αν ψάχνεις αυθεντικές και ταυτόχρονα κοσμοπολίτικες παραλίες, τότε η Τήνος έχει ακριβώς ό,τι χρειάζεσαι. Ακριβώς όπως και το ίδιο το νησί, οι παραλίες της Τήνου είναι σκέτος παράδεισος!
Μερικές απ’αυτές:
Απηγανιά
Μέρη όπως η Απηγανιά είναι ο λόγος που οι άνθρωποι επιστρέφουν ξανά και ξανά για διακοπές στην Τήνο. Αυτή η παραλία είναι άγρια και εντελώς παρθένα, ενώ για να φτάσεις εκεί θα χρειαστεί να κάνεις μια μικρή πεζοπορία. Η θέα είναι φανταστική καθώς πλησιάζεις στην παραλία, ειδικά όταν αντικρίζεις για πρώτη φορά την ψιλή άμμο και τα πρασινογάλαζα νερά, γεγονός που την τοποθετεί αυτόματα στις κορυφαίες (από άποψη ομορφιάς) παραλίες της Τήνου. Μάλιστα, καθώς βρίσκεται στα νότια, προστατεύεται από τους βόρειους ανέμους (οι οποίοι μπορεί να είναι πολύ ισχυροί στην Τήνο). Επί τη ευκαιρία, η μία πλευρά της παραλίας είναι φιλική προς τους γυμνιστές.
Εδώ θα βρεις: Δεν είναι οργανωμένη
Πρόσβαση: Οδικώς
Κολυμπήθρα
Η κοσμοπολίτικη Κολυμπήθρα είναι μία από τις πιο δημοφιλείς παραλίες της Τήνου. Χωρισμένη στη Μικρή και τη Μεγάλη Κολυμπήθρα, ικανοποιεί πολλά και διαφορετικά γούστα. Και οι δύο έχουν καθαρά μπλε νερά, λεπτή κίτρινη άμμο και προστασία από τους ανέμους. Για περισσότερη χαλάρωση, προτείνουμε τη Μεγάλη Κολυμπήθρα. Εδώ μπορείς να δοκιμάσεις να κάνεις ακόμα και σερφ, αν οι συνθήκες είναι κατάλληλες όπως επίσης και να προετοιμαστείς κατάλληλα με μερικά μαθήματα σε στεριά και θάλασσα. Η Μικρή Κολυμπήθρα είναι πιο οργανωμένη (έχει και ταβέρνα).
Μια extra καλή επιλογή είναι και η κοντινή παραλία Αποθήκες: μια μεγάλη επίπεδη έκταση από βότσαλα και άμμο με ελάχιστες ανέσεις, ιδανική για χαλάρωση μακριά από τα πλήθη.
Εδώ θα βρεις: Ξαπλώστρες & ομπρέλες, beach bar, ταβέρνα, water sports
Πρόσβαση: Οδικώς
Πάνορμος
Αν ψήνεσαι για beach-hopping όσο βρίσκεσαι για διακοπές στην Τήνο, πήγαινε προς τον Όρμο του Πάνορμου με το γραφικό, παραθαλάσσιο χωριό. Μέσα στο χωριό θα βρεις την παραλία Σταφίδα (εμείς προτείνουμε να δοκιμάσεις και τα φρέσκα θαλασσινά), αλλά αν θέλεις να πας πιο έξω, το σεληνιακό τοπίο της παραλίας Αγία Θάλασσα θα σε μαγέψει. Ακριβώς δίπλα, η παραλία Καβαλούρκο είναι εξίσου όμορφη με μερικά μοναδικά σκαλίσματα βράχων, καθώς και θέα στο νησάκι Πλανήτης, στο οποίο μπορείς να κολυμπήσεις ως εκεί εφόσον δεν φυσάει). Και οι δύο παραλίες είναι άγριες και απόκρημνες, με εκπληκτικούς σχηματισμούς βράχων και ψιλή άμμο.
Εδώ θα βρεις: Παραλίες χωρίς εγκαταστάσεις και μια ταβέρνα στον Πάνορμο
Πρόσβαση: Οδικώς ή με πεζοπορία
Ρόχαρη
Μία από τις πιο ζεν παραλίες της Τήνου, η Ρόχαρη, βρίσκεται δίπλα στον Πάνορμο και αποτελεί το boho spot του νησιού. Έχει ψιλή άμμο, καταγάλανα νερά (μπορεί να τα δεις και φουρτουνιασμένα όταν δυναμώνει ο άνεμος) και μερικά αρμυρίκια για σκιά. Αυτή η παραλία δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη σε έκταση, την επιλέγουν, ωστόσο, πολλοί για μπάνιο και κοκτέιλ, οπότε για να την ευχαριστηθείς, έλα από νωρίς. Εκτός από κολύμπι και ηλιοθεραπεία εδώ μπορείς να κάνεις κανό ή Stand-up Paddleboard, με ενοικιαζόμενο εξοπλισμό.
Εδώ θα βρεις: Ξαπλώστρες & ομπρέλες, beach bar, water sports
Πρόσβαση: Οδικώς
Άγιος Ρωμανός
Η παραλία Άγιος Ρωμανός είναι ό,τι ακριβώς χρειάζεσαι αν ονειρεύεσαι χαλαρές διακοπές στην Τήνο.
Είναι απολύτως κατάλληλη για οικογένειες, καθώς είναι απάνεμη, με ρηχά γαλάζια νερά και λεπτή άμμο. Το beach bar και μερικά διάσπαρτα αλμυρίκια που προσφέρουν φυσική σκιά, αλλά και η ομορφιά της παραλίας αυτής την κάνουν τόσο δημοφιλή, ενώ είναι και εύκολα προσβάσιμη. Αν πεινάσεις στον Άγιο Ρωμανό, μπορείς να πάρεις το γεύμα σου σε μία από τις κοντινές ταβέρνες.
Εδώ θα βρεις: Ξαπλώστρες & ομπρέλες, beach bar, ταβέρνες
Πρόσβαση: Οδικώς
Καλύβια
Μια άλλη νότια παραλία που πρέπει να επισκεφθείς όσο βρίσκεσαι για διακοπές στην Τήνο είναι τα Καλύβια. Πρόκειται για μία από τις πιο «οικογενειακές» παραλίες της Τήνου και βρίσκεται δίπλα στο χωριό Καρδιανή. Αυτή η παραλία με άμμο και βότσαλο βρίσκεται μέσα σε έναν άνετο, απάνεμο κόλπο, με λίγα δέντρα… οπότε φτάσε νωρίς και θα απολαύσεις φυσική σκιά. Οι κοντινές παραλίες Άγιος Πέτρος και Γιαννάκη αξίζουν επίσης τον κόπο αν έχεις όρεξη για περισσότερες εξερευνήσεις. Το σούρουπο πάντως, φρόντισε να βρίσκεσαι στην Καρδιανή, για να απολαύσεις από εκεί ένα αξέχαστο ηλιοβασίλεμα.
Εδώ θα βρεις: Ξαπλώστρες & ομπρέλες, beach bar
Πρόσβαση: Οδικώς
Άγιος Πέτρος
Αν το στιλ σου είναι οι άγριες και απομονωμένες παραλίες, η Τήνος δηλώνει και πάλι «παρούσα» για να σε καλύψει πλήρως. Η παραλία Άγιος Πέτρος είναι μια από τις πιο απομονωμένες, ενώ έχει παχιά, αφράτη άμμο και… κεραμιδί νερά! Πρόκειται για μία αρκετά στενή παραλία που κόβεται στη μέση από έναν τεράστιο βραχώδη σχηματισμό, με το εκκλησάκι του Αγίου Πέτρου του 16ου αιώνα να δεσπόζει από πάνω και να προσφέρει την τέλεια ευκαιρία για φωτογραφία. Εδώ δεν υπάρχουν καθόλου εγκαταστάσεις, παρά μόνο το χωριό Καρδιανή που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση.
Εδώ θα βρεις: Δεν είναι οργανωμένη
Πρόσβαση: Οδικώς
Παχιά άμμος
Όπως υποδηλώνει και το όνομά της, η Παχιά Άμμος είναι μία από τις πιο εξωτικές παραλίες της Τήνου, με αμμόλοφους και, φυσικά αφράτη άμμο. Τα νερά της είναι καταγάλανα και ρηχά, ιδιαίτερα δημοφιλή σε οικογένειες με παιδιά. Οι άκρες της παραλίας είναι βραχώδεις πλάκες, από τις οποίες μπορείς να βουτήξεις στο νερό ή απλά να απλώσεις μια πετσέτα και να χαλαρώσεις κάτω από τον ήλιο. Η Παχιά Άμμος δε διαθέτει ανέσεις οργανωμένης παραλίας και το να φτάσεις εκεί περιλαμβάνει μια διαδρομή 10 λεπτών με τα πόδια (αφού παρκάρεις το αυτοκίνητο). Πάντως έχει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα και μια χαλαρή ατμόσφαιρα που θεωρείται ακαταμάχητη. Αν έχεις επιλέξει για τη διαμονή σου τη Χώρα, μάθε πως αυτή η παραλία απέχει μόλις 20 λεπτά με το αυτοκίνητο.
Εδώ θα βρεις: Δεν είναι οργανωμένη
Πρόσβαση: Οδικώς & με πεζοπορία
Άγιος Φωκάς
Ο Άγιος Φωκάς είναι μία από τις κοντινότερες παραλίες στη Χώρα (σε κοντινή απόσταση και με τα πόδια) και τον Άγιο Σώστη και, με μήκος 1,5 χιλιομέτρου, μια από τις μεγαλύτερες παραλίες της Τήνου.
Αυτό σημαίνει ότι μπορείς εύκολα να βρεις το σημείο σου και να απολαύσεις τη φυσική σκιά που παρέχουν τα διάσπαρτα αλμυρίκια. Εναλλακτικά, υπάρχουν μπαρ στην παραλία και διατίθενται ξαπλώστρες και ομπρέλες. Όπου κι αν καθίσεις πάντως, θα απολαύσεις τη λεπτή άμμο και τα ρηχά, κρυστάλλινα γαλάζια νερά που καθιστούν την παραλία αυτή εύκολη επιλογή για όλα τα γούστα και τις ηλικίες. Η θέα του νησιού Ρένια, κοντά στη Μύκονο, είναι το κερασάκι στην τούρτα, ενώ αν κάνουμε μια ανακεφαλαίωση σχετικά με τις παραλίες στην Τήνο, αυτή είναι ιδανική αν θέλεις να μην απομακρυνθείς πολύ από τη βάση σου.
Εδώ θα βρεις: Ξαπλώστρες & ομπρέλες, beach bars
Πρόσβαση: Οδικώς
Λιβάδα
Καμιά παραλία στην Τήνο δε μοιάζει με τη Λιβάδα. Βρίσκεται στα βόρεια του νησιού και περιβάλλεται από ένα βραχώδες, σεληνιακό τοπίο, ενώ συχνά εδώ μπορεί να φυσάει.
Η πρόσβαση είναι δύσκολη, καθώς ο χωματόδρομος απαιτεί πεζοπορία μετά από ένα σημείο, αλλά εδώ υπάρχει και ένα μοναδικό αξιοθέατο: οι βράχοι που εξέχουν από το νερό και επεκτείνονται γύρω από τις άκρες της παραλίας, δημιουργώντας μια μοναδική οπτική ιδιομορφία.
Η παραλία έχει ψιλό βότσαλο και τα νερά είναι πολύ καθαρά, ιδανικά για κολύμπι με αναπνευστήρα. Τα αλμυρίκια προσφέρουν κάποια σκιά, ενώ αν κάνεις μια βόλτα, θα δεις ένα μικρό ρυάκι που χύνεται στη θάλασσα και γι’ αυτό το λόγο, τα νερά είναι λίγο πιο δροσερά από άλλες παραλίες της Τήνου.
Είναι επίσης πιθανό να δεις εδώ κατσίκες και πάπιες, καθώς η γύρω περιοχή είναι προστατευόμενος βιότοπος Natura 2000. Η Λιβάδα είναι μία από τις καλύτερες, αλλά και από τις πιο απομονωμένες παραλίες της Τήνου, οπότε φρόντισε να έχεις μαζί σου τις απαραίτητες προμήθειες.
Εδώ θα βρεις: Δεν είναι οργανωμένη
Πρόσβαση: Οδικώς & με πεζοπορία
Η Τέχνη
Η Τήνος, είναι γνωστή για την κουλτούρα της και τον πολιτισμό της παγκοσμίως. Μία επίσκεψη στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού θα σε πείσει πως η Τήνος είναι το νησί της Τέχνης, βλέποντας εκθέσεις γλυπτών, ζωγραφικής και φωτογραφίας.
Επιπλέον, μέρος της τέχνης της, είναι και οι περιστερώνες της. Για την ακρίβεια, η Τήνος είναι η «βασίλισσα των περιστερώνων» όχι μόνο για το ότι αριθμεί περισσότερους από 1.000 αλλά και για την εξαιρετική ομορφιά τους. Οι περιστερώνες είναι το σήμα κατατεθέν του νησιού και σίγουρα δεν πρέπει να χάσεις την ευκαιρία να τους παρατηρήσεις.
Περιστεριώνες της Τήνου
Πρόκειται για ένα από τα πιο ιδιαίτερα αξιοθέατα της Τήνου. Μπορεί να μην είναι εξακριβωμένο πότε ακριβώς άρχισαν να χτίζονται οι Περιστεριώνες στην Τήνο, είναι όμως εξακριβωμένο μέσα από τον θαυμασμό κάθε επισκέπτη, ότι πρόκειται για μοναδικά μνημεία λαϊκής τέχνης κι αρχιτεκτονικής.
Επιβλητικά λιθόκτιστα διώροφα οικοδομήματα, οι αμέτρητοι Περιστεριώνες είναι κτισμένοι σε ανοιχτά μέρη, σε πλαγιές και ρεματιές ώστε να διευκολύνονται τα περιστέρια και να προστατεύονται από τους ανέμους.
Παρόλο που στο εσωτερικό τους είναι δομημένοι πανομοιότυπα, εξωτερικά οι Περιστεριώνες είναι διαφορετικοί, ο καθένας με τον δικό του μοναδικό διάκοσμο. Η εκτροφή περιστεριών ξεκίνησε κατά την Ενετοκρατία και συνέβαλε τα μέγιστα στην οικονομική άνθηση του νησιού.
Η Τηνιακή Γαστρονομία
Αιγαιοπελαγίτικη στη βάση της, ανοιχτή σε επικοινωνίες αγροτικού ή αστικού χαρακτήρα στη λογική της και ιδιότυπη στη καρδιά της, η Τηνιακή γαστρονομία αγαπά να χρησιμοποιεί και να αναμιγνύει το φάσμα των ειδών της τοπικής παραγωγής στην καρδιά της ζωντανής της ταυτότητας.
Οι κάτοικοι και οι παραγωγοί ανέκαθεν, καλλιεργούν όσπρια και κηπευτικά, δημιουργούν αμπέλια και κρασί αλλά και ρακί, τυροκομεία, εκτρέφουν χοίρους και περιστέρια και κυνηγούν.
Βασισμένη πρωτίστως στη γεωργοκτηνοτροφία και δευτερευόντως στην αλιεία, η τηνιακή γαστρονομία έχει συνδεθεί έντονα στο πέρασμα του χρόνου και με μια σειρά συνταγών άλλοτε νηστίσιμων και άλλοτε εορταστικών υπογραμμίζοντας τη διαχρονική συμπόρευσή της με τον θρησκευτικό-εορταστικό κύκλο.
Αγκιναρόρυζο, λιαστές ντομάτες, φουρτάλια, πετρωτά τυριά, καυτερή μυζήθρα, σαλάτα με κρίταμο, παξιμάδια με γλυκάνισο, κολοκυθόπιτα και μπομπότα, χωριάτικη μαγειρίτσα, σαβόρι με πετιμέζι, λαχανόρυζο, χταποδάκι ξυδάτο, λουκάνικα και λούζα, πιτσούνια κοκκινιστά, λαχανοντολμάδες, ορτύκια με ρύζι, κουνέλι στιφάδο, κυδωνόπαστο, ξεροτήγανα, ψαράκια, λουκουμάδες, γλυκιές τυρόπιτες, λαζαράκια, μπεζέδες και σκεπαστή κάνουν χορό διαχρονικά στα τηνιακά πιάτα, μετατρέποντας την πρώτη ύλη αυτού του τόπου σε κομμάτι του εαυτού των ανθρώπων που τα δοκιμάζουν έστω και για πρώτη φορά.
Ακτοπλοϊκή Σύνδεση
Την Τήνο θα προσεγγίσετε από τα λιμάνια της Ραφήνας και του Πειραιά. Ανάλογα με το επιλέξιμο μέσο το ταξίδι διαρκεί 1,5-4 ώρες και 2,5-5 ώρες αντίστοιχα. Το λιμάνι της Τήνου βρίσκεται στη Χώρα. Η Τήνος συνδέεται ακτοπλοϊκά και με τα νησιά: Άνδρος, Μύκονος, Σύρος, Πάρος, Σαντορίνη.
Οδική Μετακίνηση στην Τήνο
Συστήνουμε ανεπιφύλακτα την χρήση αυτοκινήτου για να ανακαλύψετε τις διάσπαρτες ομορφιές του νησιού. Στην Τήνο, οι επιχειρήσεις ενοικίασης αυτοκινήτων και δικύκλων θα σας προμηθεύσουν, με επαγγελματισμό και συνέπεια, με τα κατάλληλα για τη μετακίνησή σας οχήματα. Εναλλακτικά, τα συμβατικά καράβια και κάποια από τα ταχύπλοα παρέχουν τη δυνατότητα μεταφοράς του οχήματός σας στην Τήνο. Σε κάποια κεντρικά σημεία του νησιού φτάνουν και τα ΚΤΕΛ Τήνου. Όπως κάθε τόπος, έτσι και η Τήνος κρύβει κάποια μικρά “μυστικά” που παραμένουν μακριά από τις περισσότερες φωτογραφικές μηχανές των ταξιδιωτών.
