Piraeus, 2 April 2025
Προκλήσεις και ευκαιρίες για περαιτέρω ανάπτυξη της κρουαζιέρας στην περιοχή
Καθώς το 8ο Posidonia Sea Tourism Forum (PSTF) ετοιμάζεται να υποδεχθεί την παγκόσμια κοινότητα της κρουαζιέρας στο Ηράκλειο Κρήτης τον Μάιο, η προσοχή στρέφεται στην Ανατολική Μεσόγειο – μια περιοχή που βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρές προκλήσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου. Μεταξύ των πιο κρίσιμων ζητημάτων είναι ο υπερτουρισμός και η πίεση που ασκείται στο περιβάλλον και στις υποδομές των προορισμών, οι ελλείψεις σε λιμενικές εγκαταστάσεις, καθώς και οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες που εντείνουν το ρίσκο και την αβεβαιότητα για το μέλλον.
Με κεντρικό θέμα «Μεσόγειος: Επιτακτική ανάγκη για νέα δημοφιλή λιμάνια και προορισμούς», το φετινό Φόρουμ θα συγκεντρώσει τους σημαντικότερους φορείς, στελέχη, ηγέτες του κλάδου και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, με στόχο να αναζητήσουν λύσεις σε αυτά τα πιεστικά ζητήματα. Οι συζητήσεις θα επικεντρωθούν σε λύσεις και στρατηγικές για να ξεπεραστούν αυτές οι προκλήσεις και να ξεκλειδώσουν νέες ευκαιρίες για βιώσιμη και σταθερή ανάπτυξη.
«Η ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειος είναι αντιμέτωπη με πολύπλοκη δυναμική», δήλωσε ο Γιώργος Κουμπενάς, Πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Κρουαζιεροπλοίων & Φορέων Ναυτιλίας, και πρόσθεσε: «Η συνεχιζόμενη σύγκρουση στη Γάζα και η κλιμάκωση των κινδύνων για την ασφάλεια στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν συρρικνώσει σημαντικά το αποτύπωμα της κρουαζιέρας σε όλη την περιοχή, θυμίζοντας συνθήκες που είχαν παρατηρηθεί τελευταία μετά την Αραβική Άνοιξη. Βασικές αγορές, όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Κύπρος και τμήματα της Νότιας Τουρκίας, βιώνουν μια αξιοσημείωτη ύφεση».
Παρά τις πιέσεις αυτές, η Ελλάδα έχει επιδείξει ανθεκτικότητα, με ισχυρά στοιχεία ανάκαμψης μετά την πανδημία αλλά και με πολλά υποσχόμενες προβλέψεις.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Λιμένων Ελλάδος (Ε.ΛΙΜ.Ε.), η Ελλάδα κατέγραψε 5.490 επισκέψεις κρουαζιερόπλοιων το 2024, που αντιπροσωπεύουν συνολικά 7.927.709 επισκέψεις επιβατών – αύξηση 260 επισκέψεων κρουαζιερόπλοιων και 924.559 επισκέψεων επιβατών αντίστοιχα, σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η δραστηριότητα homeporting συνεχίζει την ανοδική της πορεία, με τον Πειραιά να αποτελεί την αφετηρία για 635 κρουαζιέρες με 1,1 εκατομμύριο επιβάτες ενώ ακολουθούν η Κέρκυρα, το Ηράκλειο, το Λαύριο και η Θεσσαλονίκη.
Ωστόσο, οι προκλήσεις για περαιτέρω ανάπτυξη παραμένουν. Παρότι η περιοχή ανέκαμψε γρήγορα μετά την πανδημία, η Τουρκία δεν έχει επανέλθει στα προ-COVID επίπεδα, ως δημοφιλής προορισμός κρουαζιέρας. Η μη αναμενόμενη, προς το παρόν, επανέναρξη δρομολογίων στη Μαύρη Θάλασσα, σε συνδυασμό με τη βραδύτερη ανάκαμψη της Τουρκίας, έχουν μειώσει αισθητά και τα δρομολόγια προς τα ελληνικά λιμάνια στο Βόρειο και Ανατολικό Αιγαίο.
Η ταχύτατα μεταβαλλόμενη δυναμική και οι διαφορετικοί ρυθμοί ανάπτυξης μεταξύ προορισμών της ίδιας περιοχής καθιστούν τον προγραμματισμό δρομολογίων όλο και πιο περίπλοκο. Ένα από τα κεντρικά θέματα του PSTF θα είναι η τάση των εταιρειών κρουαζιέρας να δρομολογούν μεγαλύτερα πλοία στην Ανατολική Μεσόγειο, προκειμένου να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση. Αν και αυτά τα πλοία προσφέρουν οικονομίες κλίμακας και μεγαλύτερη χωρητικότητα, ασκούν παράλληλα σημαντική πίεση στα λιμάνια και τις τουριστικές υποδομές — ιδιαίτερα όταν καταπλέουν πολλά πλοία ταυτόχρονα. Πολλοί δημοφιλείς προορισμοί, όπως η Σαντορίνη, εφαρμόζουν ήδη ημερήσια όρια επιβατών ή επιβάλλουν ειδικά τέλη, ενώ αρκετά άλλα λιμάνια εξετάζουν παρόμοια μέτρα.
Χωρίς συντονισμένη δράση, οι περιορισμοί που υπάρχουν σε επίπεδο υποδομών θα μπορούσαν να εμποδίσουν την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου. «Μια ολοκληρωμένη στρατηγική ανάπτυξης είναι πλέον απαραίτητη», δήλωσε ο Αθανάσιος Λιάγκος, Πρόεδρος της Ε.ΛΙΜ.Ε. «Οι επενδύσεις πρέπει να κατευθύνονται τόσο στην επέκταση και τον εκσυγχρονισμό των ελληνικών λιμένων, όσο και σε μικρότερους αναδυόμενους προορισμούς, αλλά ταυτόχρονα και στη διαφύλαξη της πολιτιστικής και περιβαλλοντικής κληρονομιάς, που κατά κύριο λόγο καθιστούν αυτούς τους προορισμούς ελκυστικούς».
Στο πλαίσιο του Φόρουμ, η βιομηχανία θα ζητήσει ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων και του κλάδου, προκειμένου να αναδειχθούν συγκεκριμένοι προορισμοί για βιώσιμη επέκταση. Τα μεγαλύτερα πλοία αναμένεται να συνεχίσουν να κυριαρχούν στον κλάδο, καθιστώντας ζωτικής σημασίας τον εντοπισμό λιμένων με την ικανότητα –αλλά και με τα μέσα και τη φιλοδοξία– να αναβαθμίσουν τις εγκαταστάσεις τους, χωρίς να θέσουν σε κίνδυνο την αυθεντικότητά τους.
«Ως εταιρείες, βλέπουμε τεράστιες δυνατότητες στην Ανατολική Μεσόγειο, πέρα από τους παραδοσιακούς δημοφιλείς προορισμούς», σχολίασε ο Μανώλης Αλευρόπουλος, Αντιπρόεδρος Marine Operations της Celebrity Cruises – Royal Caribbean Group. «Με τις κατάλληλες υποδομές και τη σωστή διαχείριση προορισμών, πολλά λιμάνια που σήμερα χρησιμοποιούνται ελάχιστα θα μπορούσαν να αναδειχθούν ως εμβληματικοί προορισμοί, προσφέροντας τεράστια προστιθέμενη αξία τόσο για τους ταξιδιώτες όσο και για τις τοπικές οικονομίες».
Είναι γεγονός πως σε ολόκληρη την περιοχή υπάρχουν αρκετοί προορισμοί, τόσο ηπειρωτικοί όσο και νησιωτικοί, με σημαντικές δυνατότητες για αναβάθμιση των υποδομών τους ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν μεγαλύτερα πλοία και να προσφέρουν σπουδαίες ταξιδιωτικές εμπειρίες, που ωστόσο παραμένουν αδρανείς και ανεκμετάλλευτοι. Οποιαδήποτε μελλοντική στρατηγική ανάπτυξης θα πρέπει να λάβει υπόψη τις προοπτικές αυτών των προορισμών.
Το PSTF 2025 έχει την υποστήριξη του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου ως Αδαμάντινου Χορηγού, της Περιφέρειας Κρήτης και του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ) ως Χρυσών Χορηγών, του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ) και του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς ως Αργυρών Χορηγών, της Celestyal και του Kyvernitis Travel Group ως Χάλκινων Χορηγών, του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης και των Μινωικών Γραμμών ως Χορηγών και του Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου και της Creta Interclinic ως Υποστηρικτών. Επίσημος αερομεταφορέας είναι η SKY express. Το Φόρουμ διοργανώνεται υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, του Υπουργείου Τουρισμού και του Δήμου Ηρακλείου και υποστηρίζεται από το Ναυτικό Επιμελητήριο της Ελλάδος, τη Διεθνή Ένωση Εταιρειών Κρουαζιέρας (CLIA), την Ένωση Μεσογειακών Λιμένων Κρουαζιέρας (MedCruise), την Ένωση Εφοπλιστών Κρουαζιεροπλοίων & Φορέων Ναυτιλίας και τον Πανελλήνιο Σύλλογο Εφοδιαστών Πλοίων και Εξαγωγέων.
Piraeus, 2 April 2025
The East Med in the Spotlight at PSTF Challenges and Opportunities for Further Cruise Growth in the Region
As the 8th Posidonia Sea Tourism Forum (PSTF) opens its doors in Heraklion this May, the spotlight is firmly on the Eastern Mediterranean, where the cruise industry faces multiple challenges potentially slowing its growth. These range from concerns about overcrowding and its strain on local environments and resources to port infrastructure deficiencies and geopolitical uncertainties.
Under the theme “The Med: A Compelling Need for New Marquee Ports & Destinations,” this year’s forum will bring together key industry stakeholders, industry leaders and policy makers to explore these pressing issues and find solutions. Discussions will focus on solutions and strategies to overcome these challenges while unlocking new opportunities for sustainable and consistent growth.
“The wider Eastern Mediterranean faces complex dynamics,” said George Koumpenas, President, Hellenic Cruise Ship Owners and Associated Members’ Union (EEKFN), “The ongoing Gaza conflict and escalating security risks in the Red Sea have significantly contracted the cruise footprint across the region, echoing patterns last seen after the Arab Spring. Key markets such as Israel, Egypt, Cyprus, and parts of Southern Turkey are experiencing a notable downturn.”
Despite these pressures, Greece has demonstrated resilience, with strong recovery figures post-pandemic and promising forecasts.
According to data from the Hellenic Ports’ Association (E.LIM.E.), Greece recorded 5,490 cruise ship calls in 2024, representing a total of 7,927,709 passenger visits – an increase of 260 calls and 924,559 passenger movements compared to the previous year. Homeporting activity continues its upward trend, with Piraeus leading the charge with 635 cruise turnarounds and over 1.1 million passengers, followed by Corfu, Heraklion, Lavrion, and Thessaloniki.
But challenges to further growth remain. Although the region recovered quickly after the pandemic crisis, Turkey has yet to reach its erstwhile heights as a dominant cruise magnet. With a potential reopening of cruising in the Black Sea not in sight, coupled with Turkey’s slower recovery, the performance of Greek ports in the Northern and Eastern Aegean sea has also been impacted to a degree.
These fast-changing dynamics and the disparity in the growth pattern between destinations in the same region, make itinerary and vessel deployment planning even more complex. The trend of cruise lines also deploying larger vessels in the Eastern Mediterranean to meet growing demand is going to feature high in the list of PSTF topics. While these ships offer economies of scale and increased passenger capacity, they strain the region’s port and tourism infrastructure, especially when there are multiple ships in port. Marquee destinations are now imposing daily passenger caps or passenger taxes, as is the case with Santorini and its 8,000-person per day limit, while other ports are contemplating similar restrictions.
Without coordinated action, infrastructure limitations could hinder further growth. “A more holistic and forward-thinking development strategy is now essential,” said Athanasios Liagos, Chairman, E.LIM.E. “Investments must be directed at both expanding and modernising Greek ports, and also those at smaller emerging destinations, and at the same time safeguarding the cultural and environmental heritage that makes these destinations attractive in the first place.”
Cruise stakeholders will call for enhanced collaboration between governments and the cruise industry to earmark specific destinations for sustainable expansion. Larger vessels are expected to remain the industry standard, making it crucial to identify ports with the capacity – and the means and ambition – to upgrade facilities without compromising authenticity.
“As operators, we see enormous potential in the East Med beyond the traditional hotspots,” commented Manolis Alevropoulos, Vice President, Marine Operations, Celebrity Cruises – Royal Caribbean Group. “With the right infrastructure and destination management, several underutilized ports could emerge as marquee destinations in their own right, unlocking tremendous value for travellers and local economies alike.”
There are several mainland and island destinations across the whole region with great potential for an infrastructure upgrade that could support larger vessels and provide valuable travel experiences, but remain dormant and unexploited. Any future growth strategy will have to take this destination potential into account.
Sponsors for the 2025 PSTF include: Diamond sponsor Heraklion Port Authority, Gold sponsors Region of Crete and Hellenic Organisation of Cultural Resources Development (ODAP), Silver Sponsors Greek National Tourism Organization and Piraeus Port Authority, Bronze sponsors Celestyal and Kyvernitis Travel Group, Sponsors Thessaloniki Port Authority and Minoan Lines, Supporters Heraklion International Airport and Creta Interclinic, Official Airline SKY express, and is organized under the auspices of the Ministry of Maritime Affairs & Insular Policy, the Ministry of Tourism, and the Municipality of Heraklion and is supported by the Hellenic Chamber of Shipping, the Cruise Lines International Association (CLIA), the Association of Mediterranean Cruise Ports (MedCruise), the Union of Cruise Ship Owners & Associated Members of Greece, and the Panhellenic Ship Suppliers and Supporters Association.
