Συνεντευξη του κ. Χουλιαρά Θεόδωρου
Petroleum Economist
CEO of UPoilTrading llc
CEO of UPoilTankers Inc
Κύριε Χ., θα ήθελα να ξεκινήσουμε με μια συνοπτική εξήγηση του τι είναι το Bunkering Hedging και γιατί θεωρείται τόσο σημαντικό στη ναυτιλία.
Το Bunkering Hedging αποτελεί ουσιαστικά μια στρατηγική αντιστάθμισης κινδύνου που στοχεύει στη σταθεροποίηση του κόστους καυσίμων για τους πλοιοκτήτες και τους ναυλωτές. Δεδομένου ότι το κόστος καυσίμων (bunkers) είναι από τα πιο ασταθή λειτουργικά έξοδα στη ναυτιλία, η αντιστάθμιση (hedging) δίνει τη δυνατότητα να «κλειδώσουμε» ή να ελαχιστοποιήσουμε τις επιπτώσεις από απρόβλεπτες διακυμάνσεις τιμών. Αυτό προσφέρει μεγαλύτερη βεβαιότητα στον προϋπολογισμό και βοηθά στην καλύτερη διαχείριση ρίσκου.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν κυρίως την τιμή των καυσίμων και κατ’ επέκταση την ανάγκη για hedging;
Οι τιμές των καυσίμων εξαρτώνται άμεσα από τις παγκόσμιες τιμές του αργού πετρελαίου. Οποιαδήποτε απόφαση του OPEC για μείωση ή αύξηση παραγωγής, τυχόν γεωπολιτικές εντάσεις σε πετρελαιοπαραγωγές χώρες, ακόμη και η πολιτική των ΗΠΑ σχετικά με τα στρατηγικά αποθέματα, επηρεάζουν την αγορά πετρελαίου και κατ’ επέκταση τις τιμές των καυσίμων. Επιπλέον, σε τοπικό επίπεδο, κάθε λιμάνι έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες και περιορισμούς, καθώς και συγκεκριμένους προμηθευτές με δικές τους πολιτικές διαθεσιμότητας και τιμολόγησης.
Ποια είναι τα βασικά εργαλεία αντιστάθμισης κινδύνου (hedging) που χρησιμοποιούνται στη ναυτιλιακή αγορά;
Υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες:
- Συμφωνίες Φυσικής Παράδοσης (Physical Agreements), όπως τα Fixed Price Agreements (FPA) και τα Maximum Price Agreements (MPA). Εκεί, υπάρχει φυσική παράδοση καυσίμου σε προκαθορισμένη τιμή ή με συγκεκριμένο ανώτατο όριο τιμής.
- Συμφωνίες Χρηματικού Διακανονισμού (Paper Deals), όπως τα Bunker Swaps, τα Bunker Futures και τα Bunker Options. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχει φυσική παράδοση· αντίθετα, γίνεται διακανονισμός σε μετρητά, με βάση τη διαφορά τιμών μεταξύ της συμφωνημένης και της πραγματικής τιμής αγοράς.
Μπορείτε να μας δώσετε ένα παράδειγμα για το πώς λειτουργεί ένα Fixed Price Agreement (FPA);
Βεβαίως. Σε μια Συμφωνία Σταθερής Τιμής, ο πλοιοκτήτης ή ο ναυλωτής συμφωνεί εκ των προτέρων με έναν έμπορο καυσίμων να αγοράσει συγκεκριμένη ποσότητα bunkers σε μια προκαθορισμένη τιμή για μια ορισμένη χρονική περίοδο. Για παράδειγμα, αν η τιμή σήμερα είναι 410 δολάρια/τόνο, ο πλοιοκτήτης μπορεί να συνάψει μια FPA ώστε για τους επόμενους έξι μήνες να αγοράζει τα καύσιμα σε αυτή την τιμή, ανεξάρτητα από το αν η spot αγορά κινηθεί ανοδικά ή καθοδικά.
Και τι γίνεται με το Maximum Price Agreement (MPA); Σε τι διαφέρει από την παραπάνω περίπτωση;
Το MPA μοιάζει με ένα «ανώτατο όριο» τιμής (maximum cap). Ο αγοραστής πληρώνει ένα premium (συνήθως 3-4% της αξίας του συμβολαίου) και εξασφαλίζει ότι δεν θα πληρώσει πάνω από μια συγκεκριμένη τιμή, ας πούμε 420 δολάρια/τόνο, για παράδειγμα. Εάν η spot τιμή ανέβει στα 450 δολάρια/τόνο, ο αγοραστής συνεχίζει να πληρώνει 420 δολάρια/τόνο. Αν όμως η τιμή πέσει στα 400, τότε μπορεί να αγοράσει στην πραγματικά χαμηλότερη τιμή της αγοράς, χωρίς να «κολλήσει» στο 420. Είναι δηλαδή ένα είδος «call option» για τα καύσιμα.
Πώς λειτουργούν οι συμφωνίες Bunker Swaps και γιατί είναι δημοφιλείς στη ναυτιλιακή κοινότητα;
Τα Bunker Swaps είναι συμβόλαια χρηματικού διακανονισμού (cash settlement). Ουσιαστικά, ο πλοιοκτήτης «κλειδώνει» μια τιμή καυσίμου, π.χ. 410 δολάρια/τόνο, για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Στο τέλος αυτής της περιόδου, αν η spot τιμή είναι 430, ο πωλητής καταβάλλει τη διαφορά των 20 δολαρίων/τόνο στον πλοιοκτήτη. Αν είναι χαμηλότερη, π.χ. 390, τότε ο πλοιοκτήτης πληρώνει στον πωλητή τη διαφορά. Με αυτόν τον τρόπο, το τελικό κόστος για τον πλοιοκτήτη εξισώνεται περίπου με την «κλειδωμένη» τιμή. Είναι δημοφιλές εργαλείο γιατί προσφέρει ευελιξία και δεν προϋποθέτει φυσική παράδοση καυσίμου.
Σε ποιες περιπτώσεις ένας πλοιοκτήτης ή ναυλωτής θα προτιμήσει τα Bunker Futures ή τα Bunker Options;
- Bunker Futures: Είναι τυποποιημένα χρηματοοικονομικά προϊόντα που διαπραγματεύονται σε οργανωμένες αγορές. Παρέχουν μεγάλη διαφάνεια και ρευστότητα, αλλά απαιτούν σημαντικότερη δέσμευση κεφαλαίων και τήρηση αυστηρών κανόνων (margin requirements κ.λπ.). Συνήθως προτιμώνται από μεγαλύτερους «παίκτες» που έχουν υψηλή έκθεση στην αγορά.
- Bunker Options: Προσφέρουν μεγαλύτερη ευελιξία, καθώς δίνουν το δικαίωμα – αλλά όχι την υποχρέωση – αγοράς ή πώλησης καυσίμων σε μια προκαθορισμένη τιμή. Ιδανικά για όσους θέλουν να περιορίσουν το ρίσκο ανόδου τιμών, διατηρώντας όμως το περιθώριο να επωφεληθούν αν η αγορά κινηθεί καθοδικά.
Πέρα από τη σταθεροποίηση του κόστους, υπάρχει και ένα κίνητρο κερδοσκοπίας σε αυτές τις στρατηγικές;
Φυσικά. Ανάλογα με το προφίλ ρίσκου του πλοιοκτήτη ή του ναυλωτή, μπορούν να αξιοποιηθούν τα παράγωγα προϊόντα και για κερδοσκοπικούς σκοπούς. Ωστόσο, θα πρέπει να τονίσουμε ότι η κύρια ιδέα του hedging είναι η διαχείριση του κινδύνου. Οποιαδήποτε κερδοσκοπική διάθεση πρέπει να γίνεται με φειδώ, καθώς οι πιθανές ζημίες μπορεί να είναι σημαντικές, ειδικά αν η αγορά κινηθεί απρόβλεπτα.
Ποια βήματα πρέπει να ακολουθήσει μια ναυτιλιακή επιχείρηση πριν αποφασίσει να υιοθετήσει μια στρατηγική Bunkering Hedging;
- Αξιολόγηση Αναγκών: Προσδιορισμός του όγκου των καυσίμων που καταναλώνει και της χρονικής περιόδου που θέλει να προστατεύσει.
- Έρευνα Αγοράς: Μελέτη των τάσεων στην αγορά πετρελαίου, σε συνδυασμό με τοπικές ιδιαιτερότητες στα λιμάνια όπου δραστηριοποιείται.
- Επιλογή Εργαλείων: Ανάλογα με το προφίλ ρίσκου και το διαθέσιμο κεφάλαιο, επιλέγονται συμφωνίες φυσικής παράδοσης ή/και συμφωνίες χρηματικού διακανονισμού.
- Συνεργασία με Ειδικούς: Επικοινωνία με συμβουλευτικές εταιρείες ή τραπεζικά ιδρύματα που εξειδικεύονται στην αντιστάθμιση κινδύνου και την τεχνική ανάλυση.
- Συνεχής Παρακολούθηση: Η αγορά είναι δυναμική. Είναι απαραίτητη η συνεχής αξιολόγηση των στρατηγικών, ώστε να γίνονται προσαρμογές ανάλογα με τις συνθήκες.
Κλείνοντας, ποια είναι η κύρια συμβουλή σας για τις ναυτιλιακές εταιρείες που θέλουν να ενσωματώσουν το Bunkering Hedging στο επιχειρησιακό τους μοντέλο;
Να αντιμετωπίσουν το hedging ως μια ολοκληρωμένη διαδικασία διαχείρισης κινδύνου και όχι απλώς ως μια κερδοσκοπική ευκαιρία. Η επιλογή του κατάλληλου εργαλείου – είτε πρόκειται για FPA/MPA, Swaps, Futures ή Options – πρέπει να εδράζεται στη ρεαλιστική εκτίμηση των αναγκών της εταιρείας, της αντοχής σε ρίσκο και του διαθέσιμου κεφαλαίου. Μια δομημένη, συστηματική προσέγγιση, με τη βοήθεια εξειδικευμένων συμβούλων, μπορεί να εξασφαλίσει μεγαλύτερη σταθερότητα και ανταγωνιστικότητα στη λειτουργία του στόλου.
